Một "ông lớn" xuất khẩu tôm, một doanh nghiệp công ích rời nhóm công ty đại chúng

Báo cáo khảo sát thị trường đầu tư tư nhân (PE) Việt Nam 2025 của Grant Thornton Việt Nam cho thấy, năm 2025 sẽ chứng kiến sự lạc quan trở lại, với xu hướng chuyển dịch từ chiến lược phòng thủ (tập trung vào tiết giảm chi phí) sang các chiến lược tăng trưởng, nhấn mạnh khả năng mở rộng, đổi mới sáng tạo và tạo giá trị thông qua công nghệ số.

Khẩu vị đầu tư gia tăng đối với các thương vụ công nghệ quy mô lớn

Từ năm 2023 đến 2024, thị trường đầu tư PE ghi nhận xu hướng chững lại rõ rệt. Năm 2023, tổng giá trị giao dịch đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm, được thúc đẩy bởi một số thương vụ tiêu biểu như Sumitomo Mitsui Banking Corporation mua lại 15% cổ phần VPBank với giá gần 1.5 tỷ USD - thương vụ PE lớn nhất trong lĩnh vực tài chính; Thomson Medical Group Limited đầu tư 400 triệu USD vào Far East Medical Vietnam Limited; Bain Capital rót 250 triệu USD vào Masan Group; KKR đầu tư 120 triệu USD vào EQuest Group.

Trái ngược với 2023, năm 2024 không ghi nhận các thương vụ quy mô lớn, dẫn đến tổng giá trị giao dịch được công bố sụt giảm mạnh, mặc dù số lượng thương vụ chỉ giảm nhẹ.

Trong suốt năm 2024, hoạt động giao dịch diễn ra tương đối ổn định theo quý, với trung bình 7 - 9 thương vụ hoàn tất mỗi quý. Những thương vụ đáng chú ý phải kể đến khoản đầu tư của Warburg Pincus vào Bệnh viện Xuyên Á; Công ty Quản lý Đầu tư CDH đầu tư vào chuỗi Bách Hóa Xanh.

Những tín hiệu tích cực hơn đã xuất hiện trong quý 1/2025, khi thị trường đầu tư PE ghi nhận 5 thương vụ hoàn tất với tổng giá trị 76 triệu USD. Dù số lượng thương vụ giảm so với cùng kỳ năm trước, giá trị trung bình mỗi thương vụ lại tăng đáng kể, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư đang dần hồi phục.

Những tín hiệu ban đầu cho thấy có thể xuất hiện sự dịch chuyển trong xu hướng đầu tư công nghệ, đặc biệt về quy mô thương vụ. Một ví dụ tiêu biểu là Techcoop - một startup agritech của Việt Nam - đã gọi vốn thành công vòng Series A trị giá 70 triệu USD vào tháng 2/2025.

Sự thành công trong việc huy động vốn của Techcoop cho thấy khẩu vị đầu tư đang gia tăng đối với các thương vụ công nghệ quy mô lớn, báo hiệu năm 2025 có thể chứng kiến sự dịch chuyển rõ nét sang các khoản đầu tư lớn hơn, khi các công ty công nghệ tại Việt Nam trưởng thành và mở rộng quy mô.

Tiềm năng tăng trưởng theo ngành và tăng trưởng kinh tế là hai yếu tố tác động lớn nhất

Sau giai đoạn định giá sụt giảm trong năm 2023, thị trường PE toàn cầu đã dần ổn định trở lại vào năm 2024. Hệ số nhân định giá trung vị (median entry multiple) cho các thương vụ mua lại (buyout) toàn cầu gần như không thay đổi, giữ ở mức 11 lần EBITDA, so với 10.9 lần trong năm 2023.

Mặc dù chưa có số liệu cụ thể về hệ số định giá cho các thương vụ PE tại Việt Nam, xu hướng chung của thị trường cho thấy Việt Nam cũng không nằm ngoài làn sóng suy giảm định giá toàn cầu.

Tuy nhiên, tâm lý của nhà đầu tư cho năm 2025 lại mang đến sự lạc quan. Khảo sát cho thấy 94% người tham gia kỳ vọng hệ số định giá sẽ tăng trong năm nay, trái ngược hoàn toàn với khảo sát năm trước khi 58% dự đoán định giá sẽ tiếp tục giảm.

Sự chuyển biến này phản ánh niềm tin rằng giai đoạn khó khăn nhất đã qua và nhà đầu tư đang kỳ vọng vào điều kiện vĩ mô cải thiện, hoạt động giao dịch trở nên sôi động hơn và dòng vốn mới sẽ chảy vào thị trường.

Kết quả khảo sát năm 2025 cũng chỉ ra các yếu tố chính định hình kỳ vọng của nhà đầu tư đối với định giá. Tiềm năng tăng trưởng theo ngành (21%) và tăng trưởng kinh tế (18%) là hai yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất, phản ánh niềm tin vào tốc độ tăng trưởng dài hạn của Việt Nam trong các ngành cốt lõi. Tuy nhiên, các yếu tố bất định của kinh tế toàn cầu (14%) và xu hướng lãi suất/lạm phát (12%) vẫn là mối quan tâm đáng kể.

Chuỗi siêu thị tạp phẩm mini của CTCP Đầu tư Thế Giới Di động đang bắt đầu khai trương các cửa hàng trở lại, sau hơn 2 năm tập trung tái cấu trúc và tối ưu vận hành.

Theo thông tin tại trang Facebook tích xanh Tuyển dụng Bách hóa Xanh, hệ thống này dự kiến khai trương 7 siêu thị trong tháng 8 này và vẫn đang tìm kiếm thêm nhân sự. Các siêu thị mở mới được đặt tại khu vực Hồ Chí Minh, Long An, Bình Dương và Đồng Nai.

Bảy siêu thị là con số không đáng kể đối với một chuỗi bán lẻ thực phẩm đã có đến 1,701 điểm bán tính đến tháng 6/2024, nhưng sự thay đổi của một xu hướng mới là điều đáng chú ý. Bách hóa Xanh lần đầu báo lãi trong quý 2 năm nay và nhiều khả năng đang khởi động kế hoạch mở rộng trở lại, khi số lượng cửa hàng trong hệ thống đã duy trì ít biến động kể từ sau đợt tái cấu trúc, đóng hàng loạt cửa hàng năm 2022.

Ổn định

Số lượng cửa hàng Bách hóa Xanh không thay đổi đáng kể

từ sau giai đoạn đóng cửa hàng loạt năm 2022

Cửa hàngNguồn: Vietstock tổng hợp, MWG

Báo cáo quan hệ nhà đầu tư của MWG cho thấy doanh thu trên mỗi cửa hàng Bách hóa Xanh tăng liên tục từ năm 2023 sang 2024, với động lực đến từ quá trình tái cấu trúc được dẫn dắt bởi Chủ tịch MWG - Nguyễn Đức Tài và CEO Bách hóa Xanh - Phạm Văn Trọng (bổ nhiệm từ tháng 4/2023), cộng hưởng với xu hướng thay đổi hành vi tiêu dùng của khách hàng hướng đến các kênh bán lẻ hiện đại.

Đến tháng 6/2024, bình quân mỗi cửa hàng trong hệ thống này đạt doanh thu 2.1 tỷ đồng/tháng.

Liên tục tăng

Doanh thu/cửa hàng bình quân toàn hệ thống Bách hóa Xanh tăng gần 45%

trong một năm gần nhất, tính đến tháng 6/2024

Tỷ đồngNguồn: Vietstock tổng hợp, MWG

Điểm hòa vốn của Bách hóa Xanh, và thậm chí tiến tới mốc sinh lời trong quý 2/2024, mở ra một chương mới cho MWG khi ông lớn bán lẻ này không còn phải sử dụng lợi nhuận từ 2 chuỗi Thế giới Di động và Điện máy Xanh để cấp vốn cho chuỗi siêu thị tạp phẩm cùng Tập đoàn.

Mặc dù Bách hóa Xanh mới có lời ở mức tối thiểu, khoảng 7 tỷ đồng trong quý 2 vừa qua (quý 1 vẫn lỗ ròng 105 tỷ đồng), nhưng bức tranh lợi nhuận của MWG đón nhận sự thay đổi đáng kể. Trong khi chuỗi này lỗ đến 657 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2023, thì sang nửa đầu 2024 chỉ còn lỗ hơn 94 tỷ đồng.

Hai động lực đến từ việc thoát ra khỏi cuộc chiến giá cả ở ngành hàng điện thoại - điện máy và Bách hóa Xanh giảm lỗ đã giúp MWG ghi nhận lợi nhuận ròng gần 2.08 ngàn tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm nay, cùng kỳ năm trước chỉ lãi ròng 17.4 tỷ đồng.

Việc tái khởi động quá trình mở mới hệ thống cửa hàng là điều được chờ đợi tại Bách hóa Xanh, giữa bối cảnh chuỗi này cũng vừa hoàn tất huy động 1.77 ngàn tỷ đồng từ quỹ đầu tư Trung Quốc là CDH Investments trong quý 2 năm nay.

Quá trình khởi động lại hoạt động mở mới cửa hàng sẽ không ồ ạt như những gì thị trường từng chứng kiến trong giai đoạn 2019-2021. Các lãnh đạo tại MWG, trong đại hội thường niên năm nay và cả trong các cuộc họp định kỳ hàng quý, thường mô tả hoạt động mở mới của Bách hóa Xanh ở giai đoạn này sẽ mang tính chọn lọc để đảm bảo hiệu quả.

Tại báo cáo công bố cuối tháng 6 mới đây, khối phân tích của Chứng khoán FPT (FPTS Research) dự kiến chuỗi bán lẻ thực phẩm thuộc MWG sẽ nâng số lượng cửa hàng lên 1,740 vào cuối năm 2024.

Theo chia sẻ của lãnh đạo MWG, Bách hóa Xanh chưa có ý định Bắc tiến trong tương lai gần, mà chủ yếu mở mới cửa hàng ở 25 tỉnh thành phía Nam đã có sự hiện diện.

Thừa Vân

FILI