Doanh nghiệp rời sàn vì không còn đủ "chuẩn đại chúng"

Vietstock

715 Joint Stock Company

0.00%

March 29 Textile – Garment Joint Stock Company

0.00%

Hai Duong Seeds JSC

0.00%

Khanh Hoa Power Centrifugal Concrete Joint Stock Company

0.00%

Trong nửa đầu năm 2025, thị trường chứng khoán chứng kiến làn sóng doanh nghiệp đồng loạt rút lui khỏi sàn với hàng chục cái tên bị hủy tư cách công ty đại chúng. Xu hướng này không chỉ là câu chuyện của những con số khô khan mà còn là hệ quả của những thay đổi sâu rộng trong khung pháp lý và chiến lược kinh doanh.

Theo Thông tư 19/2025/TT-BTC và Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, điều kiện để duy trì tư cách công ty đại chúng đã siết chặt rõ rệt. Cụ thể, Doanh nghiệp phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tối thiểu 30 tỷ đồng. Đồng thời, ít nhất 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết phải do tối thiểu 100 nhà đầu tư nhỏ nắm giữ, không bao gồm các cổ đông lớn. Quy định này nhằm đảm bảo tính phân tán cổ đông, hạn chế tình trạng tập trung quyền lực và tăng cường minh bạch trên thị trường.

Cái kết được báo trước

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã không thể vượt qua các rào cản này. Một điểm dễ nhận thấy là cơ cấu cổ đông quá tập trung - cổ phiếu phần lớn nằm trong tay một vài cổ đông lớn, khiến tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nhỏ không đáp ứng yêu cầu luật định. Đây chính là nguyên nhân khiến không ít công ty buộc phải rời sàn trong thế bị động.

CTCP Nước sạch Quảng Trị (QTWACO, NQT) là ví dụ điển hình. Tỷ lệ cổ phiếu do các nhà đầu tư không phải cổ đông lớn nắm giữ chỉ đạt 9.26%, dưới ngưỡng yêu cầu tối thiểu; phần còn lại nằm gọn trong tay 4 cổ đông lớn, bao gồm UBND tỉnh Quảng Trị với 51%, Phó Chủ tịch Ngô Ngọc Tùng với 24.05%, cùng 2 cá nhân khác lần lượt sở hữu 7.85% và 7.84%. Với cơ cấu này, khả năng giao dịch cổ phiếu trên sàn là rất hạn chế, dẫn đến quyết định hủy tư cách công ty đại chúng.

Tương tự, CTCP Dệt May 29/3 (Hachiba, HCB) cũng rời sàn trong tình trạng mất tư cách công ty đại chúng, do số cổ đông nhỏ nắm giữ chỉ còn 9.73%, thấp hơn ngưỡng 10%. Dù có lịch sử gần 50 năm làm ăn và tài chính ổn định, Hachiba vẫn vướng phải vấn đề cơ cấu quá đặc với 192 cổ đông, nhưng 9 cổ đông lớn nắm tới 90.27% cổ phần, phần lớn là nội bộ và gia đình lãnh đạo.

Trong khi đó, CTCP Đóng tàu Sông Cấm (SCY) có quy mô lớn với gần 62 triệu cp, nhưng số cổ đông nhỏ lẻ chỉ nắm chưa đến 2.4% cổ phần. Toàn bộ còn lại thuộc về 2 cổ đông tổ chức, trong đó Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC) sở hữu tới 90.08% và Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bạch Đằng nắm 7.54%. Một bức tranh quyền lực gần như tuyệt đối, không còn chỗ cho các nhà đầu tư nhỏ.

Yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu 30 tỷ đồng cũng là một trong những tiêu chí rõ ràng nhất để xác định tư cách công ty đại chúng. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp đã "rớt chuẩn" sau nhiều năm niêm yết mà không thể nâng vốn, thậm chí còn thu hẹp vốn sau tái cấu trúc.

Bê tông Ly tâm Điện lực Khánh Hòa (KCE) với vốn điều lệ 15 tỷ đồng,Mỹ Trà Tourist (MTC) vốn 18.3 tỷ đồng, Dịch vụ Xuất bản Giáo dục Hà Nội (EPH) vốn 25 tỷ đồng hay CTCP 715 (BMN) với vốn 27.5 tỷ đồng… đều không đáp ứng điều kiện tối thiểu 30 tỷ đồng.

CTCP Sông Đà 25 (SDJ) là một trường hợp đáng chú ý khác. Sau tái cấu trúc, vốn điều lệ của SDJ giảm còn 12.1 tỷ đồng, không đạt chuẩn yêu cầu. Doanh nghiệp này không chỉ rút lui khỏi vai trò công ty đại chúng mà còn rơi vào vòng xoáy suy giảm hoạt động: Công nợ lớn, đối tác chiến lược rút lui, không còn khả năng đấu thầu, thiếu việc làm và sản xuất thu hẹp.

Lựa chọn chủ động hay bất đắc dĩ?

Dù nhiều Công ty có nghị quyết ĐHĐCĐ thường niên thông qua việc hủy tư cách công ty đại chúng như KCE, MTC, HCB, SCY, BMN, CC4, EPH… nhưng phần lớn trường hợp này là hệ quả tất yếu của việc không đáp ứng điều kiện pháp lý. Việc "tự nguyện" ở đây nhiều khi là cách chủ động lựa chọn phương án xử lý thay vì chờ bị buộc rời sàn.

Dù vậy, vẫn còn trường hợp, như CIE Group (CEG) cùng công ty con CE1, rút khỏi sàn để phục vụ mục tiêu sáp nhập, tinh gọn bộ máy, và hợp nhất hoạt động kinh doanh. Theo kế hoạch, CE1 sẽ sáp nhập vào CEG trong giai đoạn 2023-2024. Cả 2 công ty đều bị hủy tư cách đại chúng vào tháng 1/2025.

Tuy nhiên, việc hủy tư cách Công ty đại chúng của CIE Group gặp phải sự phản đối của cổ đông sáng lập lẫn cổ đông lớn Trương Hữu Chí (nắm 7.19% vốn). Cụ thể, tại ĐHĐCĐ bất thường 2024, ông Chí đã phản đối quyết liệt, cho rằng "tình hình Công ty rất nguy hiểm" và "đang có âm mưu rất lớn". Ông lập luận rằng, nếu không còn là công ty đại chúng, sẽ không có cơ quan Nhà nước nào giám sát, bảo vệ quyền lợi cổ đông, nhất là trong bối cảnh HĐQT quản lý yếu kém.

Ông Trương Hữu Chí còn chỉ ra sự bất thường khi 4 thành viên HĐQT nắm từ 6-9% cổ phần - điều mà ông cho là "có âm mưu ảnh hưởng đến quyền lợi công ty và cổ đông". Dù vậy, các tờ trình hủy tư cách công ty đại chúng vẫn được ĐHĐCĐ bất thường năm 2024 thông qua, bất chấp tỷ lệ không tán thành và không có ý kiến chiếm hơn 23%.

Ngân hàng TMCP Đông Á (DongA Bank) là trường hợp đặc biệt. Không chỉ rút lui khỏi vai trò công ty đại chúng, ngân hàng này còn thay đổi mô hình sở hữu khi được chuyển giao bắt buộc cho HDBank vào tháng 1/2025, trở thành Ngân hàng TNHH một thành viên Số Vikki (Vikki Bank) do HDBank sở hữu 100%. Việc này đánh dấu bước chuyển lớn trong hành trình tái cấu trúc kéo dài cả thập niên kể từ khi DongA Bank bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt từ năm 2015, do vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Khi rời sàn là hệ quả tất yếu

Không còn tư cách pháp nhân hoặc ngừng hoạt động kinh doanh cũng là nguyên nhân khiến doanh nghiệp buộc phải rút khỏi sàn. CTCP Xây dựng số 11 (V11) là ví dụ. Với bức tranh kinh doanh xám xịt, V11 lỗ 14 năm liên tiếp từ 2011-2024, lỗ lũy kế cuối 2024 tới gần 185 tỷ đồng, kéo vốn chủ sở hữu âm hơn 59 tỷ đồng. Cơ quan chức năng đã thu hồi giấy đăng ký doanh nghiệp, đồng nghĩa với việc V11 không còn tư cách pháp nhân. Đây không chỉ là rời sàn, mà là sự kết thúc của một pháp nhân từng tồn tại.

CTCP Giống cây trồng Hải Dương (HDS) cũng là trường hợp đặc biệt rời sàn khi là doanh nghiệp cổ phần hóa sau 1 năm kể từ ngày giao dịch đầu tiên vẫn chưa đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng theo quy định.

Sau cùng, câu hỏi "Vì sao doanh nghiệp rời sàn?" không chỉ đơn thuần là vấn đề tuân thủ pháp luật, mà còn phản ánh những mâu thuẫn nội tại, từ quản trị đến định hướng phát triển. Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy thị trường đang tồn tại quá nhiều "mã rỗng" - những công ty không đáp ứng được các tiêu chuẩn cơ bản về vốn, quản trị hay hiệu quả hoạt động.

Dù có thể gây xáo trộn trong ngắn hạn, quá trình này phản ánh nỗ lực nâng chuẩn của thị trường vốn Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh nhà đầu tư ngày càng đòi hỏi minh bạch, hiệu quả, việc duy trì tư cách đại chúng không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là cam kết đồng hành lâu dài với nhà đầu tư. Và những doanh nghiệp không thể hoặc không muốn đáp ứng điều đó - tất yếu phải rời sàn.

Thế Mạnh

FILI - 10:00:00 11/06/2025

風險提示及免責條款

市場有風險，投資需謹慎。本文內容僅供參考，不構成個人投資建議，也未考慮到某些用戶特殊的投資目標、財務狀況或其他需要。據此投資，責任自負。

Những cái tên "đếm ngược" ngày rời sàn chứng khoán

24hmoney

Những cái tên "đếm ngược" ngày rời sàn chứng khoán

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa quyết định hủy đăng ký giao dịch nhiều cổ phiếu trên UPCoM từ đầu tháng 7/2025, chủ yếu do các doanh nghiệp không còn đáp ứng điều kiện công ty đại chúng, bất chấp một số công ty vẫn báo lãi.

Đầu tháng 7 tới, nhiều cổ phiếu trên sàn UPCoM sẽ chính thức bị hủy đăng ký giao dịch. Nguyên nhân chính là do không còn đáp ứng điều kiện công ty đại chúng, bất chấp việc một số doanh nghiệp trong số này vẫn ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng. Đây là động thái cho thấy sự sàng lọc khắc nghiệt của thị trường, nơi tính tuân thủ quy định đôi khi được ưu tiên hơn cả hiệu quả kinh doanh.

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa công bố quyết định hủy đăng ký giao dịch hàng loạt cổ phiếu trên UPCoM. Đáng chú ý trong danh sách là Công ty CP Giống cây trồng Hải Dương (HDS), Công ty CP Bê tông Ly tâm Điện lực Khánh Hòa (KCE) và Công ty CP Nước sạch Quảng Trị (NQT). Nguyên nhân chung dẫn đến “tấm vé ra đi” không phải vì kết quả kinh doanh bết bát, mà là do các doanh nghiệp này không còn đủ điều kiện là công ty đại chúng theo quy định của Luật Chứng khoán.

HDS: Gốc rễ là cấu trúc cổ đông “quá cô đặc”

Ngày 9/6, HNX thông báo hủy đăng ký gần 5,2 triệu cổ phiếu HDS từ ngày 3/7, đánh dấu phiên giao dịch cuối cùng vào ngày 2/7. Dù từng là một doanh nghiệp giống cây trồng có hơn 20 năm hoạt động, HDS lại không thể hoàn tất thủ tục đăng ký công ty đại chúng sau hơn một năm lên sàn. Quan trọng hơn, HDS không đáp ứng điều kiện tối thiểu: 10% cổ phiếu có quyền biểu quyết phải thuộc về ít nhất 100 cổ đông nhỏ.

Cấu trúc sở hữu cực kỳ tập trung là “điểm nghẽn” then chốt. Tính đến cuối năm 2024, 95,65% cổ phần HDS thuộc về 5 cổ đông lớn – trong đó UBND tỉnh Hải Dương nắm gần một nửa. Tỷ lệ sở hữu của nhóm nhỏ lẻ chỉ vỏn vẹn 4,35%, quá thấp so với yêu cầu.

Từng khởi đầu đầy triển vọng khi giao dịch với giá 8.300 đồng/cp từ tháng 4/2024, cổ phiếu HDS không phát sinh giao dịch nào từ đó đến nay. Doanh nghiệp thậm chí ghi nhận lỗ gần 3 tỷ đồng trong năm 2024, nâng tổng lỗ lũy kế lên gần 12 tỷ đồng – một con số nói lên sự “hụt hơi” kéo dài.

KCE và NQT: Không lỗ nhưng vẫn phải rời sàn

Cùng số phận với HDS, cổ phiếu KCE của Công ty CP Bê tông Ly tâm Điện lực Khánh Hòa cũng bị hủy giao dịch từ ngày 1/7. Dù đã tồn tại trên UPCoM từ năm 2011 và báo lãi ròng gần 3 tỷ đồng trong năm 2024 – năm thứ hai tăng trưởng liên tiếp – KCE vẫn không thể giữ lại tư cách đại chúng. Sở hữu thanh khoản thấp, thị giá KCE hiện dừng ở 11.500 đồng/cp, tăng gần 15% từ đầu năm nhưng không cứu được mã cổ phiếu khỏi án “rút thẻ”.

Tương tự, hơn 18,2 triệu cổ phiếu của Công ty CP Nước sạch Quảng Trị (NQT) cũng sẽ rời UPCoM từ ngày 2/7. Dù doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững, với 9 năm liên tiếp ghi nhận lợi nhuận và lãi ròng gần 20 tỷ đồng trong năm 2024, nhưng cổ phiếu vẫn bị “trục xuất” khỏi sàn do không đáp ứng quy định đại chúng. Thị giá NQT hiện “đóng băng” ở 7.900 đồng/cp, không phát sinh giao dịch trong thời gian dài – minh chứng rõ ràng cho sự thoái trào trong tâm lý nhà đầu tư.

Không chỉ là luật, mà còn là lời cảnh tỉnh

Câu chuyện rút lui của ba doanh nghiệp cho thấy: điều kiện để hiện diện trên sàn không chỉ nằm ở con số lợi nhuận, mà còn là khả năng đáp ứng chuẩn mực minh bạch và tính đại chúng. Dù không “thua lỗ triền miên”, những cái tên này vẫn bị loại khỏi cuộc chơi – một thực tế phơi bày khoảng trống lớn về quản trị, sở hữu cô đặc và tâm thế "lên sàn cho có".

風險提示及免責條款

Những cái tên "đếm ngược" ngày rời sàn chứng khoán

24hmoney

Hai Duong Seeds JSC

0.00%

Những cái tên "đếm ngược" ngày rời sàn chứng khoán

HDS: Gốc rễ là cấu trúc cổ đông “quá cô đặc”

KCE và NQT: Không lỗ nhưng vẫn phải rời sàn

Không chỉ là luật, mà còn là lời cảnh tỉnh

風險提示及免責條款

UPCoM tạm biệt 3 doanh nghiệp ngay đầu tháng 7, nhưng cũng đón thêm nhiều cái tên mới

24hmoney

UPCoM tạm biệt 3 doanh nghiệp ngay đầu tháng 7, nhưng cũng đón thêm nhiều cái tên mới

Ngay đầu tháng 7, UPCoM sẽ chứng kiến sự rời đi của 3 doanh nghiệp, gồm KCE và NQT do bị hủy tư cách đại chúng, bên cạnh HDS chưa đáp ứng đủ điều kiện là công ty đại chúng. Chiều ngược lại, danh sách lên sàn trong tháng 6 tiếp tục dày thêm với sự góp mặt của TRV.

Ngày 09/06, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) quyết định hủy đăng ký giao dịch đối với gần 5.2 triệu cp của CTCP Giống cây trồng Hải Dương (HDS), bắt đầu từ ngày 03/07. Do đó, HDS sẽ giao dịch lần cuối cùng trên UPCoM vào ngày 02/07.

Theo HNX, HDS phải rời UPCoM do là doanh nghiệp cổ phần hóa sau 1 năm kể từ ngày giao dịch đầu tiên vẫn chưa đáp ứng đủ điều kiện là công ty đại chúng và chưa được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) xác nhận hoàn tất đăng ký công ty đại chúng.

Điểm a khoản 1 Điều 32 Luật Chứng khoán có quy định về một trong hai trường hợp đáp ứng là công ty đại chúng, cụ thể nêu rõ “công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên và có tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ”.

Theo số liệu tại thời điểm 31/12/2024 trên BCTN 2024 của Công ty, cơ cấu sở hữu ghi nhận 5 cổ đông lớn, gồm UBND tỉnh Hải Dương (49%), Phạm Thị Linh (19.95%), Đỗ Hoàng Phúc (12.28%), Vũ Văn Nga (60.8%) và Đỗ Hoàng Phương (8.35%), tổng cộng đã nắm giữ đến 95.65% vốn, tức chỉ còn lại 4.35% cho các cổ đông khác.

CTCP Giống cây trồng Hải Dương tiền thân là Công ty Giống cây trồng Hải Dương được thành lập từ năm 2000, sau đó sáp nhập xí nghiệp cây ăn quả Cầu Xe vào năm 2003. Ngày 07/10/2008, UBND tỉnh Hải Dương quyết định chuyển đổi Công ty thành công ty TNHH MTV 100% vốn Nhà nước. Đến ngày 20/01/2016, Công ty chính thức chuyển thành CTCP với vốn điều lệ gần 52 tỷ đồng.

Ngày 24/04/2024, cổ phiếu HDS bắt đầu giao dịch trên UPCoM với giá 8,300 đồng/cp. Tuy nhiên, thị giá cổ phiếu của doanh nghiệp hạt giống không phát sinh bất kỳ giao dịch nào kể từ đó.

Về tình hình kinh doanh, HDS tiếp tục thua lỗ gần 3 tỷ đồng trong năm 2024, đưa quy mô lỗ lũy kế lên gần 12 tỷ đồng.

Cũng phải rời UPCoM ngay đầu tháng 7 còn có trường hợp của 1.5 triệu cp CTCP Bê tông Ly tâm Điện Lực Khánh Hòa (KCE), do bị hủy tư cách đại chúng theo công văn của UBCKNN. Quyết định của HNX được đưa ra ngày 06/06 và KCE sẽ chính thức hủy đăng ký giao dịch vào ngày 01/07, tức giao dịch lần cuối trên UPCoM vào ngày 30/06.

CTCP Bê tông Ly tâm Điện Lực Khánh Hòa được thành lập với vốn điều lệ ban đầu là 10 tỷ đồng, đến tháng 10/2009 tăng vốn lên 15 tỷ đồng. Cổ phiếu KCE của Công ty bắt đầu giao dịch trên UPCoM ngày 08/02/2011.

Tính đến thời điểm kết phiên gần nhất (10/06), thị giá KCE ở mức 11,500 đồng/cp, tăng gần 15% so với đầu năm 2025, thanh khoản bình quân gần 1.3 ngàn cp/ngày.

Tương tự KCE, hơn 18.2 triệu cp của CTCP Nước sạch Quảng Trị (NQT) sẽ bị hủy đăng ký giao dịch từ ngày 02/07, tương ứng giao dịch lần cuối trên UPCoM vào ngày 01/07, cũng với lý do bị hủy tư cách đại chúng theo công văn của UBCKNN.

NQT đã lâu không phát sinh bất kỳ giao dịch nào, thị giá đứng im tại 7,900 đồng/cp. Như vậy, cổ phiếu ngành nước này sẽ phải chia tay UPCoM sau gần 9 năm gắn bó, kể từ ngày 09/12/2016.

Trái ngược với HDS, tình hình kinh doanh của KCE và NQT chứng kiến sự tăng trưởng lợi nhuận trong những năm qua. Với KCE, Công ty lãi ròng gần 3 tỷ đồng trong năm 2024, tăng trưởng năm thứ 2 liên tiếp. NQT thậm chí tăng trưởng lãi ròng trong 9 năm liền, đạt gần 20 tỷ đồng trong năm 2024.

Chiều ngược lại, ngày 09/06, HNX thông báo chấp thuận đăng ký giao dịch cho hơn 130 triệu cp của CTCP Vận tải Đường sắt (TRV). Theo đó, TRV sẽ giao dịch trên UPCoM từ ngày 19/06 với giá tham chiếu 10,000 đồng/cp.

Theo website CTCP Vận tải Đường sắt giới thiệu, Công ty do Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam nắm cổ phần chi phối. Ngành nghề kinh doanh chính là vận tải hành khách đường sắt, vận tải hàng hóa đường sắt.

Hiện nay, các tuyến đường sắt khai thác phục vụ nhu cầu vận tải hành khách gồm Hà Nội đi TPHCM, Lào Cai, Hải Phòng, Đồng Đăng, Quán Triều và ngược lại, tuyến Đà Lạt - Trại Mát và ngược lại.

Các tuyến đường sắt khai thác phục vụ nhu cầu vận tải hàng hóa gồm Thống Nhất (Sóng Thần - Giáp Bát và ngược lại), tuyến khu đoạn Hà Nội - Đồng Đăng, Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Lào Cai, Kép - Hạ Long.

Ngoài ra, Công ty còn tổ chức đường sắt vận chuyển hàng hoá, hành khách liên vận quốc tế qua 2 cửa khẩu Hà Khẩu và Hữu Nghị Quan với đường sắt Trung Quốc.

Theo các thông báo của HNX tính đến hiện tại, ngoài trường hợp của TRV, tháng 6 cũng chứng kiến sự xuất hiện của nhiều cổ phiếu khác trên UPCoM, bao gồm CVN của CTCP Vinam (11/06), KSQ của CTCP CNC Capital Việt Nam (09/06), VE8 của CTCP Xây dựng điện VNECO8 (09/06) và BHH của CTCP Thương mại Bia Hà Nội - Hưng Yên 89 (06/06).

風險提示及免責條款

UPCoM tạm biệt 3 doanh nghiệp ngay đầu tháng 7, nhưng cũng đón thêm nhiều cái tên mới

24hmoney

Hai Duong Seeds JSC

0.00%

UPCoM tạm biệt 3 doanh nghiệp ngay đầu tháng 7, nhưng cũng đón thêm nhiều cái tên mới

Về tình hình kinh doanh, HDS tiếp tục thua lỗ gần 3 tỷ đồng trong năm 2024, đưa quy mô lỗ lũy kế lên gần 12 tỷ đồng.

風險提示及免責條款

Một thương hiệu may sắp rời sàn sau 50 năm hoạt động và hơn 2,500 lao động đang gắn bó

Vietstock

March 29 Textile – Garment Joint Stock Company

0.00%

Bức tranh tài chính ổn định, cổ tức hào phóng và lịch sử hoạt động gần 50 năm, CTCP Dệt May 29/3 (Hachiba, UPCoM: HCB) không giống nhiều cái tên rút khỏi sàn vì biến cố hay thua lỗ. Sự rút lui của Hachiba chỉ đơn giản là kết quả của cấu trúc cổ đông ngày càng tập trung - bước chuyển hướng về mô hình khép kín hơn.

Với 8 xí nghiệp may, hàng năm, Hachiba sản xuất trên 15 triệu sản phẩm may mặc, tạo việc làm ổn định cho hơn 2,500 lao động

Theo Nghị quyết ĐHĐCĐ thường niên 2025, Hachiba sẽ tiến hành thủ tục hủy tư cách công ty đại chúng, do không còn đáp ứng điều kiện tối thiểu về cơ cấu cổ đông nhỏ lẻ theo Luật Chứng khoán hiện hành. Cụ thể, dù vốn điều lệ Công ty hiện gần 52 tỷ đồng, hơn gấp 3.5 lần thời điểm cổ phần hóa năm 2007 và vốn chủ sở hữu vượt 151.5 tỷ đồng tính đến cuối năm 2024, nhưng tỷ lệ cổ phiếu có quyền biểu quyết do cổ đông nhỏ nắm giữ chỉ đạt 9.73%, thấp hơn ngưỡng 10% mà luật định yêu cầu.

Dệt may 29/3 hiện có tổng cộng 192 cổ đông, nhưng phần lớn cổ phần đang nằm trong tay các cổ đông nội bộ và gia đình lãnh đạo, với 9 cổ đông lớn nắm giữ tới 90.27% số cổ phiếu có quyền biểu quyết. Cấu trúc cổ đông như vậy khiến HCB không còn đủ điều kiện pháp lý để tiếp tục là công ty đại chúng.

Ngày 27/05, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã có văn bản chính thức chấp thuận việc hủy tư cách công ty đại chúng đối với Hachiba, đồng thời yêu cầu Công ty thực hiện công bố thông tin và các thủ tục liên quan. Sau khi hoàn tất các thủ tục công bố thông tin, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) sẽ thực hiện hủy đăng ký giao dịch cổ phiếu HCB, và Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) sẽ chấm dứt đăng ký chứng khoán.

Hành trình gần nửa thế kỷ và dấu ấn vị "thuyền trưởng" U90

Ông Huỳnh Văn Chính

Đằng sau quyết định "lặng lẽ rời sàn" trên là một doanh nghiệp với bề dày lịch sử đặc biệt. HCB, hay còn gọi là Hachiba, được thành lập từ năm 1976 với tên gọi Tổ hợp Dệt may 29/3 - cái tên gắn liền với ngày giải phóng Đà Nẵng - được cổ phần hóa từ năm 2007. Người gắn bó gần như trọn đời với doanh nghiệp này là ông Huỳnh Văn Chính - vị Chủ tịch HĐQT lão làng, một trong những doanh nhân U90 hiếm hoi còn hiện diện trên sàn chứng khoán, được giới đầu tư gọi là "ông Chính hai chín tháng ba".

Đặt trụ sở tại TP Đà Nẵng, Hachiba chuyên sản xuất các sản phẩm may mặc, dệt khăn, bao bì và nguyên vật liệu ngành dệt may. Tính đến cuối năm 2024, Công ty có 2,596 lao động, giảm 416 người so với năm trước và giảm tới 1,695 người so với cuối năm 2018.

Lãi đều đặn, chia cổ tức cao

Nhìn lại thập kỷ qua, bức tranh tài chính của Hachiba khá ổn định. Doanh thu hàng năm đều đặn trên 600 tỷ đồng, thậm chí chạm đỉnh hơn 1,000 tỷ đồng vào các năm 2018-2019, trước khi giảm nhẹ về mức gần 800 tỷ đồng những năm gần đây. Lợi nhuận ròng cũng biến động theo chu kỳ, từ ổn định ở mức 24-27 tỷ đồng giai đoạn 2015-2019, giảm về 10-12 tỷ đồng thời kỳ COVID-19, rồi phục hồi lên khoảng hơn 20 tỷ đồng/năm kể từ 2022, riêng năm 2024 đạt 23 tỷ đồng, gần chạm mức trước dịch.

Kết quả kinh doanh 10 năm qua của Hachiba

Một điểm đặc trưng khác của HCB là cổ tức tiền mặt đều đặn. Sau lần đầu chia cổ tức năm 2012 với tỷ lệ 15%, Công ty tạm ngưng một thời gian rồi chia đều đặn trở lại từ khi lên UPCoM năm 2019. Tỷ lệ cổ tức các năm gần đây dao động từ 10-35%, trong đó giữ nguyên mức 20% trong 3 năm 2022-2024. Kế hoạch cổ tức năm 2025 dự kiến tăng lên mức 25-35%.

Biến động cổ đông, giao dịch nội bộ dày đặc

Nhưng đằng sau những con số trên là một câu chuyện khác. Từ đầu năm 2025, HCB chứng kiến hàng loạt giao dịch nội bộ giữa các thành viên trong gia đình lãnh đạo, khiến cổ phiếu ngày càng tập trung vào nhóm cổ đông lớn. Song song đó, có một vài cổ đông cá nhân nổi lên như bà Nguyễn Thị Phương Lan hay ông Phạm Phú Kiệt, nhưng sở hữu của họ đều chỉ quanh ngưỡng 5-7% và không có liên hệ với nhóm nội bộ.

Biến động cổ đông lớn tại HCB sau các giao dịch nội bộ (tháng 2-3/2025) - Nguồn: Người viết tổng hợp

Hiện tại, 9 cổ đông lớn của HCB nắm tới 90.27% cổ phiếu có quyền biểu quyết. Trong đó, Chủ tịch HĐQT Huỳnh Văn Chính sở hữu 9.71%, con trai ông - Huỳnh Văn Thắng - nắm 9.75%. Thành viên HĐQT Lâm Trọng Lương sở hữu 11.53%. Gia đình Tổng Giám đốc Phạm Thị Xuân Nguyệt cũng là một thế lực lớn, với bà Nguyệt giữ 10.63%, chồng bà - ông Nguyễn Xuân Anh - sở hữu 20.56%, và con trai Nguyễn Xuân Tùng nắm 7.28%.

Đáng nói là trong giai đoạn các giao dịch trên diễn ra, cổ phiếu HCB hầu như đứng yên tại mức 19,500 đồng/cp và rất kém thanh khoản, thậm chí nhiều phiên không có giao dịch. Trong khi đó, các giao dịch nội bộ đều được thực hiện thông qua thỏa thuận, với giá bình quân chỉ khoảng 16,600 đồng/cp, thấp hơn 15% so với thị giá ở thời điểm đó.

Sau giai đoạn biến động cổ đông đi kèm với thanh khoản sôi động hơn, cổ phiếu HCB tiếp tục lặp lại tình trạng "tê liệt thanh khoản", gần như không xuất hiện bất kỳ giao dịch nào. Từ cuối tháng 4/2025, thị giá HCB rơi thẳng xuống vùng đáy 11,400 đồng/cp, mức thấp nhất từ cuối tháng 1/2022, mất 60% giá trị so với đỉnh lịch sử gần 29,000 đồng/cp lập cuối tháng 7/2024.