Trước khi Vingroup tham chiến, thị trường thép Việt Nam ra sao?

MỚI

Các ông lớn tôn mạ lao đao giữa lúc xuất khẩu thép giảm mạnh

Nhóm thép xây dựng tiếp tục nhận được lực đỡ từ nhu cầu xây dựng và làn sóng đầu tư công trong nước, trong khi nhóm tôn mạ đang chật vật vì xuất khẩu giảm mạnh.

Quý 3/2025, ngành thép Việt chững lại chủ yếu do ảnh hưởng từ kênh xuất khẩu. Các doanh nghiệp dồn lực vào thị trường nội địa khiến cạnh tranh càng khốc liệt hơn.

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong quý 3, tổng lượng bán hàng thép thành phẩm đạt hơn 7.5 triệu tấn, chỉ tăng nhẹ 0.3% so với cùng kỳ. Trong khi đó, xuất khẩu thép giảm mạnh gần 50%, xuống còn khoảng 1.1 triệu tấn, với thép cuộn cán nóng (HRC) và tôn mạ giảm mạnh nhất. Các con số này cho thấy tiêu thụ thép nội địa duy trì ổn định, nhưng hoạt động xuất khẩu chịu ảnh hưởng nặng nề từ nhu cầu giảm và rào cản thương mại.

Bán hàng và xuất khẩu thép trong quý 3

Nguồn: VSA

Trong bối cảnh đó, kết quả kinh doanh của ngành thép chứng kiến sự phân hóa rõ rệt, với nhóm dựa nhiều vào thị trường nội địa vẫn tốt, trong khi nhóm phụ thuộc vào xuất khẩu đang lao đao.

Hòa Phát (HOSE: HPG) vẫn đạt thành tích tích cực nhờ đóng góp của nhà máy Dung Quất 2 và biên lợi nhuận cải thiện. Trong quý 3/2025, công ty ghi nhận doanh thu thuần 36,407 tỷ đồng và lãi ròng gần 4,000 tỷ đồng, tăng trưởng tăng 7% và 32% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong quý vừa qua, Tập đoàn đã đạt mốc sản xuất 2.8 triệu tấn thép thô, tăng mạnh 14% so với quý 2 và vọt 35% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù sản lượng bán hàng các sản phẩm thép chủ lực - bao gồm thép cuộn cán nóng (HRC), thép xây dựng, thép chất lượng cao và phôi thép - có giảm 4% so với quý trước, nhưng vẫn tăng 21% so với cùng kỳ 2024, đạt 2.5 triệu tấn.

Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel, UPCoM: TVN) cũng có bước tiến đáng kể trong quý 3/2025. Nhờ doanh thu tăng 11%, biên lợi nhuận cải thiện và lãi từ công ty liên doanh liên kết, TVN chuyển lỗ thành lãi ròng 147 tỷ đồng.

Đáng chú ý, Ống thép Việt Đức (VGS) ghi nhận lãi ròng gấp 6.6 lần cùng kỳ, lên 64 tỷ đồng, nhờ biên lợi nhuận cải thiện cùng khoản lãi từ công ty liên doanh liên kết.

Kết quả kinh doanh quý 3/2025 của các doanh nghiệp ngành thép

Đvt: Tỷ đồng

Nguồn: VietstockFinance

Khối tôn mạ chịu ảnh hưởng nặng từ xuất khẩu

Ở chiều ngược lại, việc làm ăn của các công ty tôn mạ lại gặp nhiều khó khăn khi kênh xuất khẩu giảm mạnh.

Điển hình là trường hợp của Thép Nam Kim (HOSE: NKG), ông lớn tôn mạ có 42% doanh thu đến từ xuất khẩu trong 9 tháng đầu năm (giảm so với mức 68% của năm 2025).

Trong quý 3/2025, NKG ghi nhận doanh thu thuần hơn 3,770 tỷ đồng, giảm hơn 27% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận ròng đạt gần 50 tỷ đồng, giảm gần 24%. Đây là quý lãi thấp nhất của doanh nghiệp trong năm nay và là quý thứ tư liên tiếp lợi nhuận sụt giảm so với cùng kỳ năm trước.

Còn Hoa Sen (HOSE: HSG) ghi nhận doanh thu thuần 8,356 tỷ đồng, giảm 17% so với cùng kỳ. Công ty lãi ròng 84 tỷ đồng, tích cực hơn so với mức lỗ 186 tỷ đồng của cùng kỳ. Tuy vậy, kết quả này vẫn thấp hơn nhiều so với quý trước (273 tỷ đồng).

Khi xuất khẩu gặp khó khăn, Hoa Sen cũng cho thấy nhiều động thái tập trung vào thị trường nội địa. Công ty tích cực thúc đẩy chuỗi cửa hàng bán lẻ vật liệu xây dựng Hoa Sen Home, đồng thời để mắt tới thị trường bất động sản khi chi 1,250 tỷ đồng để mua đất ở Long Thành.

Tôn Đông Á (GDA) vẫn chứng kiến lãi ròng tăng mạnh 58% lên 85 tỷ đồng, dù doanh thu giảm tới 29%. Kết quả này đến từ việc so sánh với mức nền thấp của quý 3/2024, việc tiết giảm mạnh chi phí bán hàng và bản thân Tôn Đông Á cũng nhắm tới thị trường nội địa nhiều hơn các doanh nghiệp khác trong ngành.

Pomina và SMC kéo dài chuỗi ngày u ám

Ở nhóm thương mại thép, Kim khí Thành phố Hồ Chí Minh - VNSTEEL (HOSE: HMC) ghi nhận lãi ròng tăng trưởng 11% lên gần 7 tỷ đồng, còn Thép Tiến Lên nối dài mạch lãi sang quý thứ 3 liên tiếp dù mức lãi còn khiêm tốn (7 tỷ đồng).

Trong khi đó, Đầu tư Thương mại SMC (HOSE: SMC) và hãng thép Pomina (UPCoM: POM) vẫn chưa thoát khỏi chuỗi ngày thua lỗ.

Trong quý 3/2025, SMC ghi nhận doanh thu giảm mạnh 31%, lỗ gộp nhẹ và lỗ ròng 76 tỷ đồng. Đây là quý lỗ thứ 5 trong 6 quý vừa qua. "Các chi phí tài chính, quản lý vận hành và dự phòng các khoản phải thu đã kéo hiệu quả kinh doanh tiếp tục đi xuống", SMC giải trình.

Theo Doanh nghiệp, kết quả không như kỳ vọng chủ yếu do SMC chủ động cắt giảm sản lượng ở những mảng kinh doanh yếu kém, nhất là hoạt động sản xuất cán tẩy mạ ống. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản vẫn đang trong giai đoạn phục hồi chậm, trong khi Công ty đang tập trung tái cơ cấu tài chính, chưa thể tham gia sâu các dự án công trình vốn mang lại biên lợi nhuận cao. Hiện SMC đang tích cực tái cấu trúc, thu hồi công nợ, đàm phán lại với nhà cung cấp và khách hàng.

Cùng cảnh ngộ, Pomina lỗ ròng hơn 180 tỷ đồng, qua đó nối dài chuỗi thua lỗ từ quý 2/2022. Nguyên nhân chủ yếu là doanh thu thuần giảm mạnh 58%, cùng gánh nặng nợ vay tới 160 tỷ đồng.

Theo giải trình từ ban lãnh đạo, lý do dẫn đến khoản lỗ lớn do nhà máy Pomina 3 vẫn đang tạm ngừng hoạt động, các nhà máy khác chưa phục hồi hoàn toàn công suất, trong khi chi phí lãi vay ngắn hạn vẫn ở mức cao. Tính trong 9 tháng đầu năm, Pomina đã lỗ hơn 500 tỷ đồng và âm vốn chủ sở hữu.

Những khó khăn hiện tại của Pomina có nguồn gốc từ quyết định vay nợ để đầu tư dự án lò cao vào giai đoạn 2019-2020. Tính đến cuối tháng 9/2025, Công ty có 1,730 tỷ đồng tài sản ngắn hạn, trong đó tiền mặt chỉ còn 22 tỷ đồng. Nợ ngắn hạn của Công ty tăng lên hơn 8,500 tỷ đồng, với 5,200 tỷ đồng là các khoản vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn.

Cổ phiếu thép hút dòng tiền

Dòng tiền có xu hướng tìm đến nhóm cổ phiếu thép

Hòa Phát, Hoa Sen, VNSteel dẫn dắt ngành thép trong bối cảnh xuất khẩu suy giảm

Kết quả kinh doanh quý 3/2025 của ngành thép ghi nhận tăng trưởng YoY nhờ đóng góp từ các doanh nghiệp đầu ngành như Hòa Phát, Hoa Sen và VNSteel.

Hòa Phát đạt doanh thu 36.407 tỷ đồng, lãi sau thuế 4.012 tỷ đồng, tăng 33% YoY; Hoa Sen cải thiện biên lợi nhuận gộp, lãi 85 tỷ đồng sau khi quý trước lỗ; VNSteel lãi 152 tỷ đồng, so với lỗ cùng kỳ.

Trong khi đó, nhóm tôn mạ và các công ty nhỏ như Nam Kim, Tôn Đông Á, SMC, Thống Nhất chịu áp lực xuất khẩu, doanh thu giảm mạnh, nhưng hầu hết cải thiện biên lợi nhuận nhờ chi phí nguyên vật liệu giảm.

Giá quặng sắt và than mỡ giảm 10–27% YoY, giúp giảm chi phí sản xuất, nhưng căng thẳng thương mại và thuế quan tác động đến kênh xuất khẩu, khiến các doanh nghiệp tập trung vào thị trường nội địa, cạnh tranh khốc liệt.

Mekong ASEAN

Ngành thép quý 3: Hồi phục chậm lại, cạnh tranh nội địa gay gắt hơn

Từ ế tới tranh nhau, bất ngờ hàng thoái vốn

Theo dự thảo Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, khi chuyển nhượng vốn tại công ty cổ phần niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn, việc xác định giá khởi điểm có nhiều điểm mới.

Sau hai lần đấu giá ế ẩm, 38,5 triệu cổ phần của Tổng công ty cổ phần Điện tử và Tin học Việt Nam (Viettronics) do Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đưa ra, bất ngờ lại trở thành đối tượng tranh mua sôi động.

Phiên đấu giá kịch tính và cạnh tranh

Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa công bố kết quả phiên đấu giá theo lô cổ phần của Viettronics do SCIC sở hữu. Theo đó, Tập đoàn Geleximco đã trúng đấu giá với tổng số tiền hơn 2.562 tỷ đồng.

Cụ thể, hơn 38,5 triệu cổ phần Viettronics (tương đương gần 88% vốn điều lệ) được chào bán với mức khởi điểm hơn 964 tỷ đồng, tức khoảng 25.000 đồng/cổ phần. Phiên đấu giá có sự tham gia của bốn nhà đầu tư (hai tổ chức trong nước và hai cá nhân trong nước) và là lần thứ ba được tổ chức sau hai phiên trước không thành công.

Phiên đấu giá diễn ra khá kịch tính: Geleximco bỏ giá 2.562,3 tỷ đồng (khoảng 66.500 đồng/cổ phần), một nhà đầu tư cá nhân chốt sát nút 2.400 tỷ đồng, tiếp theo là hai nhà đầu tư khác với mức giá trên 1.000 tỷ đồng, trong đó có Thành Công Group.

Việc Viettronics được tranh mua với giá cao khiến cả bên bán cũng bất ngờ. Doanh nghiệp này vốn gặp nhiều khó khăn, liên tục thua lỗ nhiều năm. Viettronics quản lý quỹ đất ở Hà Nội và TP.HCM khoảng 13 ha, gồm các vị trí như 15 Trần Hưng Đạo, Hà Nội (527 m2); số 6 Phạm Văn Hai, TP.HCM (6.508,7 m2); số 289A Nơ Trang Long, TP.HCM (2,34 ha); số 204 Nơ Trang Long, TP.HCM (2,24 ha)… Tuy nhiên, đây đều là đất thuê trả tiền hàng năm và lợi thế vị trí đã được tính vào giá trị doanh nghiệp. Trên sàn chứng khoán, thị giá cổ phiếu VEC của Viettronics thời điểm SCIC đưa ra đấu giá dao động quanh 10.000 đồng/cổ phần, trong khi giá khởi điểm lô cổ phần là 25.000 đồng/cổ phần.

Ngay sau khi bốn nhà đầu tư đặt cọc mua cổ phần, thị giá VEC lập tức tăng vọt, 5 phiên gần nhất tính đến ngày 30/10 liên tục tăng trần, đạt 40.200 đồng/cổ phiếu.

Đại diện Tập đoàn Geleximco cho biết, việc tham gia phiên đấu giá nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là công nghệ chip bán dẫn, hưởng ứng Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị. Viettronics vốn có bề dày trong các lĩnh vực điện tử dân dụng, điện tử công nghiệp, viễn thông, công nghệ thông tin, giải pháp hệ thống và phần mềm.

Giới phân tích nhận định, Viettronics được tranh mua với mục tiêu tiếp nhận công nghệ để triển khai các dự án hạ tầng mà Chính phủ khuyến khích các tập đoàn tư nhân tham gia, điển hình như dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Mức giá hơn 2.500 tỷ đồng mà Geleximco bỏ ra nhằm chi phối Viettronics để có “vỏ” năng lực và quỹ đất phục vụ phát triển cơ sở vật chất tại các vị trí đắc địa tại trung tâm Hà Nội, TP.HCM.

Ở quy mô nhỏ hơn, thương vụ một nhà đầu tư cá nhân chi hơn 126 tỷ đồng mua 65% vốn tại Công ty cổ phần Thép Vicasa - VNSteel (mã VCA) cũng tương tự. Nhà đầu tư Bùi Tuấn Anh đã mua gần 9,9 triệu cổ phiếu VCA, trở thành cổ đông lớn.

Đây là lô cổ phiếu mà Tổng công ty Thép Việt Nam - CTCP (VNSteel, mã TVN) bán theo phương thức đấu giá công khai tại HNX, kết thúc ngày 13/10. Có hai nhà đầu tư đăng ký mua VCA. Vicasa hoạt động èo uột, thua lỗ và giá cổ phiếu thường xuyên duy trì dưới mệnh giá.

Điểm chung của những phiên thoái vốn nhà nước thành công gần đây, cũng như trước đây, là nhà đầu tư mới có quyền quản trị doanh nghiệp. Do đó, các phiên thoái vốn trong tương lai có yếu tố này dự báo sẽ tiếp tục hút khách và nhiều khả năng thành công.

Các chuyên gia cho rằng, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cần được đẩy mạnh, để Nhà nước tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực quan trọng. Trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TW về kinh tế tư nhân đặt vai trò quan trọng cho khu vực này, các động lực mới về đổi mới và năng động đang được khơi thông. Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế nhấn mạnh, khu vực kinh tế nhà nước cần tiếp tục tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả theo cơ chế thị trường, tập trung nguồn lực từ cơ cấu lại vốn tại doanh nghiệp không thuộc diện Nhà nước nắm giữ và các nguồn lực Nhà nước giao khác để đầu tư phát triển các doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, các doanh nghiệp có hiệu quả cao.

Xác định giá khởi điểm có nhiều điểm mới

Luật số 68/2025/QH15 về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, được Quốc hội ban hành ngày 14/6/2025, chưa có nghị định hướng dẫn, để lại khoảng trống cho hoạt động thoái vốn tại các công ty cổ phần. Chính phủ đã có nghị quyết cho phép tiếp tục áp dụng các quy định cũ cho đến khi có nghị định mới. Vì vậy, hiện nay, hoạt động thoái vốn vẫn thực hiện theo các nghị định cũ, đặc biệt về định giá doanh nghiệp.

Theo dự thảo Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, khi chuyển nhượng vốn tại công ty cổ phần niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn, việc xác định giá khởi điểm có nhiều điểm mới.

Cụ thể, giá khởi điểm do cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định và công bố tại ngày phê duyệt phương án chuyển nhượng không được thấp hơn: giá xác định của tổ chức có chức năng thẩm định giá; giá tham chiếu bình quân 30 ngày liên tiếp trước ngày phê duyệt phương án chuyển nhượng của mã chứng khoán đã giao dịch của công ty cổ phần niêm yết hoặc đăng ký giao dịch.

Việc chuyển nhượng vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp có liên quan đến quyền sử dụng đất phải tuân thủ luật đất đai. Cơ quan đại diện chủ sở hữu chịu trách nhiệm rà soát hồ sơ bàn giao doanh nghiệp từ doanh nghiệp nhà nước sang doanh nghiệp có vốn góp của nhà nước (công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên), trong đó có báo cáo về sử dụng đất, làm cơ sở xác định giá trị quyền sử dụng đất khi tính vào giá khởi điểm chuyển nhượng vốn.

Việc xác định giá trị được tạo bởi quyền sử dụng đất giao có thu tiền sử dụng đất, quyền sử dụng đất nhận chuyển nhượng hợp pháp và quyền sử dụng đất thuê trả tiền một lần cho cả thời hạn thuê trong giá khởi điểm được thực hiện theo giá đất do tổ chức tư vấn xác định tại thời điểm xác định giá khởi điểm so với tiền sử dụng đất, tiền nhận chuyển nhượng, tiền thuê đất mà doanh nghiệp có vốn góp của Nhà nước đã thực hiện nộp và trả.

Việc xác định giá trị được tạo bởi quyền sử dụng đất thuê trả tiền hằng năm được thực hiện theo nguyên tắc sau: chỉ áp dụng với diện tích doanh nghiệp trực tiếp ký hợp đồng thuê với cơ quan nhà nước có thẩm quyền; giá trị được tính theo thời hạn thuê còn lại và chênh lệch dương (nếu có) giữa tiền thuê theo giá đất định giá và tiền thuê thực tế. Trường hợp không có hợp đồng hoặc hợp đồng hết hạn, Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố có trách nhiệm rà soát, thu hồi, đấu giá quyền thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

Cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền lựa chọn xác định giá trị quyền sử dụng đất theo giả định quyền thuê được gia hạn hoặc không và phải công bố công khai trong phương án chuyển nhượng vốn.

Một chuyên gia định giá doanh nghiệp cho biết, hiện nay, đất thuê trả tiền hàng năm được tính lợi thế vị trí vào giá trị doanh nghiệp theo khung giá nhà nước, chưa có hướng dẫn chi tiết về cách xác định giá trị theo thời hạn thuê còn lại.

CTCP Thép Nam Kim vừa công bố kết quả kinh doanh quý 3 với nhiều chỉ tiêu sụt giảm đáng kể.

Theo báo cáo tài chính quý 3/2025, Doanh nghiệp ghi nhận doanh thu thuần hơn 3,770 tỷ đồng, giảm hơn 27% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận ròng đạt 49.5 tỷ đồng, giảm gần 24%.

Đáng lo ngại, biên lợi nhuận gộp của NKG tiếp tục co hẹp xuống còn 4.8%, thấp hơn nhiều so với mức 8.7% cùng kỳ.

Kết quả kinh doanh quý 3/2025 của NKG

Đvt: Tỷ đồng

Lũy kế 9 tháng đầu năm, Nam Kim ghi nhận doanh thu thuần 11,670 tỷ đồng, giảm gần 28% so với cùng kỳ. Lợi nhuận ròng đạt gần 207 tỷ đồng, giảm mạnh gần 53%. Với kết quả này, doanh nghiệp mới thực hiện 51% kế hoạch doanh thu và 57% mục tiêu lợi nhuận trước thuế cả năm.

Thành tích kinh doanh èo uột diễn ra trong bối cảnh thị trường đang suy yếu, cùng với làn sóng bảo hộ thương mại từ nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ, tạo áp lực lớn lên các doanh nghiệp phụ thuộc vào xuất khẩu như Thép Nam Kim.

Số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho thấy xuất khẩu thép thành phẩm đã chững lại từ sau tháng 4/2025 - thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố thuế đối ứng. Trong đó, tôn mạ là mặt hàng chịu tác động nặng nề nhất với sản lượng xuất khẩu 9 tháng đầu năm chỉ đạt gần 1,3 triệu tấn, giảm 46% so với cùng kỳ.

Chia sẻ với báo giới, ông Phạm Công Thảo, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel, UPCoM: TVN) kiêm Phó Chủ tịch VSA, nhận định mặc dù nhu cầu tôn mạ nội địa vẫn tăng nhưng khó bù đắp được sụt giảm từ kênh xuất khẩu. Nguyên nhân chính là công suất các nhà máy hiện vượt xa nhu cầu trong nước, đòi hỏi thời gian dài để thị trường hấp thụ lượng hàng sản xuất ra.

"Khi thị trường xuất khẩu gặp khó khăn, nhiều khả năng sản lượng tôn mạ sẽ chững lại, phụ thuộc vào khả năng hấp thụ hàng ở thị trường nội địa. Năm nay, nhu cầu của thị trường trong nước rất tốt", ông Thảo cho biết.

Bất chấp khó khăn, NKG vẫn đang tập trung nguồn lực cho nhà máy thép tấm lớp Phú Mỹ, với khoản mục xây dựng dở dang dài hạn đạt 3,900 tỷ đồng vào cuối tháng 9/2025, tăng đột biến so với mức 285 tỷ đồng hồi đầu năm.

Về cơ cấu tài chính, Công ty đang có khoản nợ vay tài chính ngắn hạn hơn 4,900 tỷ đồng và vay dài hạn 2,050 tỷ đồng.

Vũ Hạo

FILI - 11:58:00 31/10/2025