VCI chốt giá chào bán riêng lẻ 31,000 đồng, nhiều tổ chức ngoại sẵn sàng chi hàng trăm tỷ

Quyết định chốt quyền chia thưởng cổ phiếu nối dài chuỗi tăng vốn trong năm 2025 của CTCP Thực phẩm GC (GC Food, UPCoM: GCF), sau đợt chào bán riêng lẻ 7.15 triệu cp và phát hành 1.5 triệu cp ESOP hồi tháng 4. Diễn biến này góp thêm động lực tăng giá cổ phiếu GCF, hơn gấp rưỡi trong 1 năm qua.

GC Food ấn định 24/11 là ngày giao dịch không hưởng quyền để phát hành hơn 3.93 triệu cp thưởng từ nguồn lãi sau thuế chưa phân phối, căn cứ BCTC kiểm toán công ty mẹ năm 2024. Tỷ lệ phát hành là 10%, tương ứng cổ đông sở hữu 10 cp nhận thêm 1 cp mới.

Đợt cổ phiếu thưởng diễn ra sau thời điểm GC Food kết thúc chào bán thành công 7.15 triệu cp riêng lẻ, nâng vốn điều lệ lên hơn 393 tỷ đồng. Toàn bộ lượng cổ phiếu riêng lẻ này bị hạn chế chuyển nhượng 3 năm và sẽ được ghi nhận đăng ký giao dịch bổ sung vào ngày 25/07/2028.

Bên mua duy nhất trong đợt phát hành riêng lẻ là CTCP Nguyên liệu Á Châu AIG (UPCoM: AIG), qua đó nâng tỷ lệ sở hữu từ 34.73% lên 52.87% và đưa GC Food trở thành công ty con. Giao dịch được thực hiện trong giai đoạn 25-30/07.

Giá chào bán 30,000 đồng/cp giúp GC Food thu về hơn 214 tỷ đồng. Nguồn vốn này sẽ được phân bổ để tăng vốn điều lệ tại 2 công ty con là CTCP Thực phẩm Cô Cô Việt Nam (80 tỷ đồng) và CTCP Thực phẩm Cánh Đồng Việt (50 tỷ đồng), đồng thời dùng để trả 40 tỷ đồng nợ vay ngắn hạn và bổ sung 44 tỷ đồng vốn lưu động. Thời gian giải ngân trải dài từ quý 3/2025 - quý 2/2026.

Trước đợt chào bán riêng lẻ, GC Food đã tăng vốn lên gần 322 tỷ đồng vào cuối tháng 4 sau khi phát hành 1.5 triệu cp ESOP. Như vậy, tính cả đợt chia thưởng sắp tới, Doanh nghiệp sẽ có 3 lần tăng vốn trong năm 2025 và nếu hoàn tất toàn bộ sẽ nâng vốn điều lệ lên hơn 432 tỷ đồng.

Trên sàn UPCoM, giá cổ phiếu GCF bật gần 2.5% trong phiên chiều 14/11 lên 33,000 đồng/cp sau thông tin chốt quyền chia thưởng. Dù điều chỉnh nhẹ 5% trong 1 tháng qua, cổ phiếu vẫn duy trì mức tăng hơn 51% trong 12 tháng. Thanh khoản bình quân còn thấp, chưa tới 5,000 cp/phiên. Vùng giá hiện tại cao hơn khoảng 10% so với mức chào bán riêng lẻ cho AIG nhưng vẫn chưa trở lại vùng đỉnh gần 37,000 đồng/cp lập vào cuối tháng 8/2025.

Diễn biến giá cổ phiếu GCF trong 1 năm qua

Kết quả kinh doanh lập kỷ lục

Là doanh nghiệp dẫn đầu thị trường nha đam, GC Food báo lãi ròng quý 3/2025 đạt 32 tỷ đồng, tăng 33% so với cùng kỳ. Doanh thu tăng 12% lên 192 tỷ đồng, chỉ thấp hơn mức kỷ lục thiết lập trong quý 2. Biên lãi gộp đạt 36.4% nhờ Doanh nghiệp tự chủ nguyên liệu và tối ưu chi phí vận hành, trong khi chi phí tài chính giảm 11% nhờ giảm dư nợ vay và hạ lãi suất, góp phần cải thiện lợi nhuận ròng.

Nhờ đó, GC Food ghi nhận 9 tháng đầu năm tích cực nhất từ trước tới nay, với doanh thu 527 tỷ đồng và lãi ròng 81 tỷ đồng, tăng lần lượt 22% và 40% so với cùng kỳ. Doanh nghiệp thực hiện được 90% kế hoạch lợi nhuận và 74% chỉ tiêu doanh thu năm, với mức lãi 9 tháng vượt toàn bộ kết quả các năm trước.

Kết quả kinh doanh giai đoạn 2020-9T2025 của GC Food

Thế Mạnh

FILI - 15:13:00 14/11/2025

Tăng trưởng tín dụng dự báo có khả năng đạt mức 20% trong năm nay, là tín hiệu tích cực cho toàn ngành. Song, báo cáo tài chính quý 3 cho thấy, câu chuyện không chỉ ở tốc độ tăng, mà ở sự dịch chuyển dòng chảy tín dụng và những thách thức mới sẽ định hình triển vọng của từng ngân hàng trong giai đoạn tới.

Tính đến cuối tháng 9/2025, tín dụng toàn hệ thống đã tăng gần 14% so với cuối năm 2024, cao hơn đáng kể mức 9.11% của cùng kỳ năm trước. Diễn biến này cho thấy, động lực mạnh mẽ trong việc mở rộng tín dụng, khi chỉ sau 3 quý, hệ thống ngân hàng đã gần hoàn thành mục tiêu cả năm. Theo Ngân hàng Nhà nước, với đà tăng trưởng và khả năng hấp thụ vốn như hiện nay, tăng trưởng tín dụng cả năm có thể đạt 19–20%. Nếu được thực thi hóa, con số này sẽ là mức cao nhất trong gần 15 năm qua, kể từ 2011, từ đó góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nửa cuối năm.

Từ sự mở rộng tín dụng, ngành ngân hàng đang được hưởng lợi đáng kể, dù vẫn còn những thách thức hiện hữu về biên lãi ròng (NIM). Tín dụng tăng trưởng nhanh đã giúp thu nhập lãi thuần và lợi nhuận quý 3/2025 cải thiện rõ rệt, tạo nền tảng tích cực cho kết quả kinh doanh trong kỳ. Tuy nhiên, bức tranh toàn ngành vẫn có sự phân hóa sâu sắc về kết quả kinh doanh. Dựa trên các công bố về báo cáo tài chính quý 3, những thay đổi về tăng trưởng tín dụng sẽ được phản ánh rõ ràng hơn, từ đó cho thấy những dự báo về giai đoạn cuối năm.

Tăng trưởng tín dụng toàn ngành ngân hàng

Tín dụng toàn hệ thống tiếp tục tăng mạnh, cho thấy cả nguồn cung vốn dồi dào từ phía ngân hàng lẫn nhu cầu vay vốn gia tăng từ nền kinh tế thực. Xét về cơ cấu ngành, tín dụng chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực sản xuất và thương mại dịch vụ, trong đó nông, lâm, thủy sản chiếm 6.23%, công nghiệp – xây dựng chiếm 23.97%, và thương mại – dịch vụ chiếm 69.8%. Đáng chú ý, khoảng 78% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế tiếp tục phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất kinh doanh, phản ánh định hướng ưu tiên dòng vốn vào khu vực tạo giá trị thực.

Song song với bức tranh chung, các ngân hàng thương mại cũng ghi nhận kết quả tăng trưởng tín dụng ấn tượng. Theo báo cáo tài chính quý 3 của 27 ngân hàng niêm yết, tổng dư nợ cho vay khách hàng đạt 13.63 triệu tỷ đồng vào cuối tháng 9, tăng 15% so với cuối năm 2024 - mức cao nhất kể từ năm 2018. Điểm khác biệt đáng chú ý trong quý 3 năm nay là sự chuyển dịch cơ cấu tín dụng theo hướng ưu tiên các khoản vay trung và dài hạn thay vì ngắn hạn như trước đây. Đến cuối tháng 9, dư nợ tín dụng trung và dài hạn tăng 17.32%, cao hơn đáng kể so với mức tăng 12.65% của tín dụng ngắn hạn.

Tuy nợ tiềm ẩn vẫn còn, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và tiêu dùng, nhưng xu hướng chung đến cuối năm vẫn tích cực. Nếu tín dụng duy trì đà tăng ổn định, cùng với việc cải thiện môi trường pháp lý xử lý nợ, nợ xấu cuối năm nhiều khả năng giảm nhẹ và nằm trong ngưỡng an toàn.

Nợ xấu quý 3 đi ngang

Dữ liệu từ VietstockFinance cho thấy, tính đến 30/09/2025, tổng dư nợ cho vay tại 28 ngân hàng đã công bố BCTC là hơn 13.6 triệu tỷ đồng, tăng 15% so với đầu năm.

Saigonbank (SGB) là ngân hàng duy nhất sụt giảm tín dụng 6%, các ngân hàng còn lại đều tăng trưởng tín dụng. Trong đó, NCB (NVB) tăng mạnh nhất (+33.4%), kế đó là VPBank (VPB, +28.5%), MB (MBB, +19.9%), Techcombank (TCB, +19.7%) và TPBank (TPB, +18.3%).

Tổng nợ xấu tính đến cuối quý 3 của 28 ngân hàng ở mức 274,377 tỷ đồng, tăng hơn 19% so với đầu năm, tuy nhiên chỉ tăng nhẹ 2% so với cuối quý 2.

Có 4 ngân hàng ghi nhận nợ xấu sụt giảm cuối quý 3 (cuối quý 2 cũng có 4 ngân hàng) với mức giảm bình quân 22%. Các ngân hàng cải thiện chất lượng nợ vay gồm: NVB (-38%), ABB (-23%), ACB (-15.3%), BaoVietBank (-12.5%).

Cơ cấu nhóm nợ xấu tăng đều ở các nhóm nợ khi so với đầu năm. Nợ dưới tiêu chuẩn (nhóm 3) tăng gần 23%, nợ nghi ngờ (nhóm 4) tăng hơn 35%, nợ có khả năng mất vốn (nhóm 5) tăng hơn 11%. Nếu so với thời điểm cuối quý 2, cơ cấu nhóm nợ gần như đi ngang.

Một số ngân hàng ghi nhận chất lượng nợ cải thiện rõ rệt khi giảm tất cả nhóm nợ xấu như ABB, NVB, hay cải thiện ở hầu hết nhóm nợ như ACB, BaoVietBank, Bac A Bank (BAB), Vietbank (VBB), BVBank (BVB).

Chất lượng nợ vay của các ngân hàng tính đến 30/09/2025 (Đvt: Tỷ đồng)

Các công ty chứng khoán (CTCK) khuyến nghị giữ MSH nhờ quý 3 vừa ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận kỷ lục; CTR khả quan nhờ hưởng lợi từ triển vọng ngành điện; POW khả quan nhờ kết quả kinh doanh cả năm 2025 có thể tích cực hơn dự kiến.

Giữ MSH với giá mục tiêu 42,600 đồng/cp

CTCK Shinhan Việt Nam (SSV) cho biết quý 3/2025, CTCP May Sông Hồng (HOSE: MSH) ghi nhận doanh thu thuần đạt 1,647 tỷ đồng, giảm nhẹ 6% so với cùng kỳ, do mảng FOB (chiếm trung bình khoảng hơn 70% cơ cấu doanh thu của công ty) sụt giảm 36% do hàng tồn kho từ đợt front-loading vẫn còn và tâm lý thận trọng của khách hàng khi thuế quan có hiệu lực.

Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế quý 3 ghi nhận 201 tỷ đồng (tăng 55% so với cùng kỳ) - mức cao kỷ lục trong lịch sử hoạt động của công ty nhờ (1) Giá vốn hàng bán giảm sâu 13% do ứng dụng công nghệ vào quy trình sản xuất; (2) Biên lợi nhuận mảng CMT tăng trưởng mạnh nhờ đàm phán được các đơn hàng có giá trị gia tăng cao và (3) Thu nhập tài chính cải thiện đến từ khoản đầu tư trái phiếu.

Biên lợi nhuận mảng CMT chủ yếu dao động quanh mức 5-15% và thường xuyên biến động do phụ thuộc nhiều vào khách hàng. Việc biên lợi nhuận gộp CMT quý 3 tăng trưởng cao đạt 25% chủ yếu là do năng lực đàm phán tốt của MSH và xu hướng ưu tiên đơn hàng gia công của khách hàng.

Tổng kết 9 tháng đầu năm 2025, MSH ghi nhận doanh thu thuần đạt 4,149 tỷ đồng (tăng 8%), lợi nhuận sau thuế đạt 468 tỷ đồng (tăng 74%), hoàn thành lần lượt 75% và 95% kế hoạch cả năm.

Quý 4/2025 của MSH được dự báo sẽ tiếp tục ổn định nhờ mùa cao điểm nhập khẩu để chuẩn bị cho dịp lễ hội cuối năm.

Trong năm 2026, SSV cho rằng hoạt động xuất khẩu tại thị trường Mỹ của MSH sẽ tăng trưởng chậm lại. Nguyên nhân là do tác động của thuế quan sẽ chuyển dịch sang năm 2026 và thị trường cần thêm thời gian để kiểm chứng sức mua thực tế cũng như mức độ chấp nhận mặt bằng giá mới. Đồng thời, do đặc thù là nhóm tiêu dùng lâu bền, sản phẩm dệt may thường có tốc độ tiêu thụ hàng tồn kho chậm hơn các mặt hàng khác như thủy sản, khiến chu kỳ đặt hàng mới kéo dài. Trong bối cảnh tồn kho ở mức cao và chi phí logistic còn biến động, các nhà nhập khẩu Mỹ có xu hướng thận trọng hơn trong kế hoạch nhập hàng.

Do vậy, SSV thận trọng dự phóng doanh thu năm 2026 của MSH đạt 5,406 tỷ đồng (giảm 3% so với năm trước). Tuy nhiên, CTCK này cho rằng lợi nhuận sau thuế sẽ diễn biến ngược chiều với doanh thu, dự kiến đạt 686 tỷ đồng, tăng nhẹ 3% nhờ: (1) Năng lực kiểm soát chi phí sản xuất hiệu quả; (2) Giá nguyên vật liệu đầu vào không biến động nhiều và (3) Thu nhập tài chính từ khoản đầu tư trái phiếu tiếp tục gia tăng.

Dự phóng kết quả kinh doanh của MSH giai đoạn 2025-2026

Dựa trên phương pháp DCF, SSV khuyến nghị giữ MSH với giá mục tiêu 42,600 đồng/cp.

CTR khả quan với giá mục tiêu 102,000 đồng/cp

SSI Research cho biết Tổng CTCP Công trình Viettel công bố kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2025 với doanh thu gần 10 ngàn tỷ đồng (tăng 9% so với cùng kỳ) và lợi nhuận sau thuế (LNST) đạt 436 tỷ đồng (tăng 12%). Mức tăng trưởng doanh thu nhìn chung phù hợp với kỳ vọng, trong khi lợi nhuận ròng vượt nhẹ dự báo, chủ yếu nhờ thu nhập tài chính cao hơn 9% so với dự báo, phản ánh số dư tiền mặt cuối quý 3 cao hơn dự kiến.

Về cơ cấu doanh thu, mảng xây dựng ghi nhận kết quả yếu hơn dự báo, nhưng được bù đắp bởi kết quả vượt kỳ vọng từ mảng vận hành và mảng giải pháp và dịch vụ kỹ thuật.

Cụ thể, mảng hạ tầng cho thuê ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu mạnh nhất (tăng 41%). Tính đến cuối quý 3/2025, CTR sở hữu và quản lý 11,329 trạm BTS (tăng 29% so với cùng kỳ và 13% so với đầu năm), trong đó 385 trạm là trạm dùng chung (tăng 15%).

Khoảng 560 trạm BTS đã được CTR xây dựng trong quý 3/2025. Nếu duy trì tốc độ này trong quý 4/2025, CTR có khả năng hoàn thành mục tiêu xây mới 2,000 trạm BTS trong năm. Tỷ lệ dùng chung ổn định ở mức 1.03.

Mảng giải pháp và dịch vụ kỹ thuật ghi nhận doanh thu tăng 25%. Giải pháp năng lượng mặt trời là động lực tăng trưởng chính. Mảng này đang phục vụ trung bình khoảng 1,200 khách hàng/tháng, mức cao nhất kể từ năm 2019, chiếm 45% thị phần toàn quốc trong 9 tháng đầu năm 2025.

Mảng xây dựng có doanh thu 9 tháng tăng 9% so với cùng kỳ nhưng riêng trong quý 3 lại giảm 6%. CTR duy trì vị thế dẫn đầu thị phần trong lĩnh vực nhà ở, với 450 công trình triển khai mới trong quý 3/2025 (tăng 41%). Giá trị hợp đồng đã ký đạt 3.6 ngàn tỷ đồng (tăng 5%).

Mảng vận hành khai thác ghi nhận doanh thu tăng nhẹ 2%, duy trì hoạt động ổn định tại thị trường trong nước và quốc tế.

Ban lãnh đạo CTR đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ mở rộng thị phần trên tất cả các mảng hoạt động.

Đối với mảng hạ tầng cho thuê, theo Công ty, mặc dù Chính phủ có chủ trương thúc đẩy chia sẻ hạ tầng viễn thông (tăng tỷ lệ dùng chung) nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể. Vì vậy, SSI Research duy trì quan điểm khả năng cải thiện tỷ lệ dùng chung trong ngắn hạn có thể còn hạn chế.

Trong dài hạn, CTR vẫn duy trì chiến lược “Go Global”, mở rộng mảng vận hành khai thác và tăng cung cấp dịch vụ tại các thị trường quốc tế. Hiện tại, CTR đang có kết quả kinh doanh tốt tại hai thị trường nước ngoài Myanmar và Campuchia.

Đối với mảng giải pháp năng lượng mặt trời, liên quan đến xu hướng phát triển của ngành điện Việt Nam, SSI Research kỳ vọng khả năng giá điện bán lẻ tiếp tục tăng và việc khuyến khích người dân giảm phụ thuộc vào EVN và lưới điện quốc gia sẽ là động lực mạnh cho nhu cầu lắp đặt hệ thống điện mặt trời. Theo đó, SSI Research ước tính mảng năng lượng mặt trời sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình hai chữ số hằng năm trong trung hạn.

Về hoạt động đầu tư, SSI Research cho rằng CTR vẫn tiếp tục quan tâm đến các cơ hội đầu tư liên quan đến năng lượng tái tạo. Trong bối cảnh thị trường viễn thông trong nước đã bão hòa, CTR đang chuyển hướng sang đầu tư và xây dựng hạ tầng thông minh/hạ tầng số, đúng với tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW. Đồng thời, Công ty cũng muốn chủ động tham gia vào các dự án hạ tầng trọng điểm cấp quốc gia.

Với những yếu tố trên, SSI Research khuyến nghị CTR khả quan với giá mục tiêu 102,000 đồng/cp.

Xem thêm tại đây

POW khả quan với giá mục tiêu 16,400 đồng/cp

CTCK ACB (ACBS) cho biết doanh thu quý 3/2025 của Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (HOSE: POW) tăng 30% so với cùng kỳ, đạt 7,855 tỷ đồng, do sản lượng tăng mạnh, đạt 4.3 tỷ kWh, tăng 41%; trong khi giá bán điện bình quân giảm nhẹ 1%, ở mức 1,894 đồng/kWh. Bên cạnh đó, cơ cấu sản lượng huy động cũng thay đổi khi tổng sản lượng thủy điện tăng 34%, đạt 535 triệu kWh (nhờ thời tiết thuận lợi mưa nhiều ở miền Trung và miền Bắc); và điện than tăng 75%, đạt hơn 1 tỷ kWh. Đây là những nguồn điện có chi phí huy động thấp hơn đáng kể so với điện khí nên giúp giảm chi phí chung cho POW.

Bên cạnh đó, POW ghi nhận tiếp 100 tỷ đồng đền bù bảo hiểm trong quý 3/2025. Nhờ đó, lợi nhuận gộp đạt 1,291 tỷ đồng, tăng 336%, biên lãi gộp cải thiện lên 16% từ 5% cùng kỳ. Lãi sau thuế đạt 948 tỷ đồng, tăng 109%, biên lãi ròng tăng từ 8% cùng kỳ lên 12% trong quý 3/2025.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, sản lượng đạt 13.4 tỷ kWh, tăng 18% so với cùng kỳ, doanh thu đạt 25,404 tỷ đồng, tăng 17%, lãi gộp đạt 3,275 tỷ đồng, tăng 133%, lãi sau thuế đạt 2,181 tỷ đồng, 109%, biên lãi ròng cải thiện lên 9% từ 5% cùng kỳ.

ACBS cho rằng khi NT3&4 chính thức đi vào vận hành thương mại giữa quý 4/2025, POW sẽ ghi nhận các khoản lỗ từ NT3&4 do chi phí khấu hao, lãi vay và vận hành tăng mạnh trong khi sản lượng và doanh thu đầu ra chưa đủ bù đắp. Tuy nhiên, kết quả kinh doanh cả năm 2025 có thể khả quan hơn nhờ sản lượng và giá bán điện bình quân cao hơn từ các nhà máy hiện có.

Cụ thể, ACBS dự phóng năm 2025, sản lượng của POW đạt 17.5 tỷ kWh, tăng 9% so với năm trước, doanh thu đạt 36,831 tỷ đồng, tăng 20%, lãi sau thuế đạt 1,361 tỷ đồng, tăng 12%, do nhiều chi phí tăng cao như lãi vay, khấu hao và vận hành, trong khi đó doanh thu & sản lượng chưa tăng theo tương ứng do cần thời gian khoảng 2 năm để nhà máy mới đi vào vận hành ổn định.

Đối với năm 2026, với giả định NT3&4 bắt đầu đi vào vận hành ổn định hơn (4.5 tỷ kWh, gần 50% công suất tối đa), sản lượng cả POW dự phóng đạt 18.9 tỷ kWh, tăng 8%, doanh thu đạt 43,553 tỷ đồng, tăng 18%, và lãi sau thuế đạt 1,657 tỷ đồng, tăng 22%.

Dự phóng kết quả kinh doanh của POW giai đoạn 2025-2026

Dựa trên phương pháp FCFF, ACBS khuyến nghị POW khả quan với giá mục tiêu 16,400 đồng/cp.

Thượng Ngọc

FILI - 10:49:31 10/11/2025

Đề án phát triển 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp được Chính phủ phê duyệt vào tháng 11/2023, đánh dấu bước ngoặt lớn trong chiến lược giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam. Tuy nhiên, phía sau cam kết đầy tham vọng này là một bài toán tài chính phức tạp, nơi sự thành công của dự án phụ thuộc không chỉ vào kỹ thuật canh tác tiên tiến mà còn vào khả năng tạo dựng mô hình kinh doanh bền vững dựa trên thị trường carbon toàn cầu.

Cam kết lớn, nền tảng tài chính chưa vững

Quyết định 1490/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 27/11/2023 phê duyệt Đề án phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030. Đề án hướng tới mục tiêu giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống, đồng thời tăng 40% giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo.​

Về mặt khoa học, cơ sở của Đề án dựa trên việc áp dụng kỹ thuật tưới khô ướt xen kẽ (AWD - Alternate Wetting and Drying). Trong điều kiện ngập nước liên tục của canh tác lúa truyền thống, vi khuẩn kỵ khí phân hủy chất hữu cơ tạo ra lượng lớn khí mê-tan. Phương pháp AWD cho phép ruộng lúa khô đi trong những giai đoạn nhất định, phá vỡ chu trình sản sinh khí mê-tan.​

Phương pháp AWD có thể giảm phát thải khí mê-tan 47% so với phương pháp canh tác truyền thống, đồng thời tiết kiệm 15-35% lượng nước tưới mà vẫn duy trì hoặc thậm chí tăng nhẹ năng suất[1]. Viện ước tính rằng nếu áp dụng AWD nhất quán trên khoảng 1.9 triệu héc-ta đất trồng lúa, Việt Nam có thể thu được lợi nhuận ròng khoảng 2.3 tỷ USD mỗi năm trong khi giảm 10.97 triệu tấn CO2 tương đương mỗi năm đến năm 2030[2].​

Cam kết của Việt Nam trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) được cập nhật năm 2022 đã tăng mục tiêu giảm phát thải không điều kiện lên 15.8% và có điều kiện lên 43.5% vào năm 2030 so với kịch bản phát triển thông thường[3].

Trong đó, lĩnh vực nông nghiệp phải đóng góp mục tiêu giảm phát thải không điều kiện là 12.4 triệu tấn CO2 tương đương, tăng từ 6.8 triệu tấn trong NDC 2020. Lúa gạo, chiếm 50% tổng phát thải của ngành nông nghiệp, đóng vai trò trung tâm trong việc thực hiện cam kết này[4].​

Bài toán kinh tế trên ruộng lúa: Chi phí gia tăng và doanh thu kỳ vọng

Chuyển đổi sang mô hình lúa phát thải thấp đòi hỏi các khoản đầu tư đáng kể. Theo ước tính của World Bank trong báo cáo về chuyển đổi nông nghiệp xanh tại Việt Nam năm 2022, chi phí chuyển đổi dao động từ khoảng 110 USD mỗi héc-ta cho kịch bản thấp đến 515 USD cho kịch bản trung bình và lên tới 3,890 USD cho kịch bản cao (net-zero) đến năm 2030. Nếu áp dụng cùng chi phí đơn vị trên mỗi tấn CO2 tương đương, con số này có thể tăng lên 8,200 USD mỗi héc-ta cho kịch bản cao vào năm 2040[5].​

Cấu trúc chi phí phân bổ không đồng đều. Khoảng 67% chi phí dành cho nâng cấp cơ sở hạ tầng công cộng thiết yếu như hệ thống tưới tiêu và đường giao thông nông thôn, 16% cho tăng cường năng lực của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng như các Sở Nông nghiệp địa phương, 14% cho đào tạo nông dân, và 2% cho hỗ trợ kỹ thuật bao gồm đo đạc và báo cáo khí nhà kính. Đặc biệt, các khu vực có hệ thống tưới tiêu xuống cấp hoặc cần san phẳng mặt ruộng bằng công nghệ laser sẽ yêu cầu đầu tư vốn lớn hơn nhiều[6].​

Nghiên cứu tại tỉnh An Giang cho thấy công nghệ san phẳng mặt ruộng bằng laser đã giúp giảm chi phí tưới 15-17%, giảm chi phí phân bón 15-20%, tiết kiệm lượng giống và tăng năng suất 20%. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn chưa được áp dụng rộng rãi do chi phí đầu tư ban đầu cao[7].​

Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí xây dựng hệ thống Đo đạc - Báo cáo - Thẩm định (MRV). Hệ thống này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra tín chỉ carbon có chất lượng và được quốc tế công nhận. Hiện tại Việt Nam chưa có hệ thống MRV chuẩn hóa cho lĩnh vực canh tác lúa. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư 19/2024/TT-BNNPTNT và Thông tư 26/2024/TT-BNNPTNT về MRV cho ngành chăn nuôi, nhưng quy định tương tự cho trồng trọt vẫn đang được xây dựng[8].​

Vai trò của doanh nghiệp đầu tàu trong việc tổ chức vùng trồng, ứng vốn và xây dựng hệ thống MRV trở nên then chốt. Các tập đoàn như Lộc Trời Group, với diện tích canh tác lúa lớn nhất Việt Nam, đã ký biên bản ghi nhớ với công ty Green Carbon từ Nhật Bản để triển khai dự án carbon credit trên khoảng 200,000 héc-ta tại tỉnh An Giang[9]. Lộc Trời cũng đã đàm phán gói tín dụng 100 triệu USD với 7 ngân hàng thương mại để mở rộng diện tích lúa chất lượng cao[10].​

Điểm yếu lớn nhất của mô hình hiện tại là việc Việt Nam chưa có thị trường carbon chính thức. Điều này buộc các doanh nghiệp phải bán tín chỉ trên thị trường tự nguyện quốc tế, nơi giá cả biến động mạnh và quy trình thẩm định phức tạp theo các tiêu chuẩn như Verra hoặc Gold Standard. Trên thị trường tự nguyện, giá carbon credit dao động từ 5 đến 10 USD/tấn CO2 tương đương, trong khi trên thị trường bắt buộc giá có thể lên tới 40-60 USD[11].​

Cơ chế tài sản carbon chuyển đổi (TCAF) của World Bank đã phê duyệt tổng kinh phí 33.3 triệu USD, có thể tăng lên 40 triệu USD. Khoản tài trợ sẽ được giải ngân dựa trên kết quả và chia thành hai giai đoạn, với giai đoạn đầu giải ngân 15-18 triệu USD và giai đoạn hai là 18.3-22 triệu USD[12]. Ngoài ra, TCAF sẽ cung cấp thêm 2 triệu USD hỗ trợ kỹ thuật để xây dựng năng lực thực hiện Điều 6 của Hiệp định Paris và hệ thống MRV[13].​

Tổng dự án hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật cho lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long có tổng vốn dự kiến 405 triệu USD, trong đó vốn vay từ World Bank là 315 triệu USD và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam là 90 triệu USD[14].​

Nút thắt thị trường carbon: Chính sách có nhưng hạ tầng chưa sẵn sàng

Việt Nam đã ban hành Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, thiết lập khung pháp lý đầu tiên cho thị trường carbon trong nước. Lộ trình phát triển thị trường carbon được chia thành giai đoạn thí điểm đến hết năm 2028 và vận hành chính thức từ năm 2029.​

Để hoàn thiện khung pháp lý, Chính phủ đã ban hành Nghị định 119/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/8/2025, sửa đổi và bổ sung Nghị định 06/2022/NĐ-CP. Nghị định mới quy định chi tiết cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước. Quyết định 232/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 24/1/2025 phê duyệt Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam.​

Tuy nhiên, những khoảng trống quan trọng vẫn tồn tại. Hiện tại Việt Nam chưa có hệ thống đăng ký quốc gia về tín chỉ carbon hoàn chỉnh. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với UNDP để thuê một công ty công nghệ thông tin trong nước xây dựng phiên bản demo của hệ thống đăng ký quốc gia. Việt Nam cũng chưa có các đơn vị thẩm định (DOE) được công nhận trong nước, buộc các dự án phải sử dụng dịch vụ thẩm định quốc tế với chi phí cao[15].​

Trong giai đoạn đầu từ nay đến hết năm 2026, Việt Nam sẽ tập trung phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở có lượng phát thải khí nhà kính lớn trong 3 lĩnh vực chính gồm nhiệt điện, sản xuất sắt thép và xi măng với khoảng 150 cơ sở[16]. Lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là canh tác lúa, vẫn chưa được đưa vào danh sách ưu tiên trong giai đoạn đầu.​

So sánh với các nước trong khu vực cho thấy Việt Nam đang đi sau về mức độ hoàn thiện của thị trường carbon. Indonesia đã ra mắt Sàn giao dịch Carbon Indonesia (IDX Carbon) vào nửa cuối năm 2023. Malaysia đã thành lập Bursa Carbon Exchange (BCX) vào năm 2022 và đã tổ chức phiên đấu giá carbon credit đầu tiên vào tháng 7/2024 với giá 50 ringgit Malaysia cho mỗi tín chỉ. Thái Lan có nền tảng giao dịch carbon FTIX Carbon Trading Platform và hệ thống T-VER đã đăng ký hơn 438 dự án, phát hành hơn 3.42 triệu carbon credit tính đến tháng 6/2024[17].​

Hệ quả của tình trạng này là các dự án lúa phát thải thấp tại Việt Nam đang chờ đợi chính sách, tạo ra sự không chắc chắn lớn cho nhà đầu tư. Theo ước tính, ngành nông nghiệp của Việt Nam có thể tạo ra 57 triệu tín chỉ carbon mỗi năm, giúp quốc gia thu được gần 300 triệu USD hàng năm[18]. Tuy nhiên, để khai thác tiềm năng này, Việt Nam cần phát triển khung MRV được quốc tế công nhận và nâng cao tính minh bạch trong hệ thống đăng ký quốc gia.​

Tháo gỡ điểm nghẽn: Từ tín dụng xanh đến các cơ chế tài chính hỗn hợp

Để đảm bảo tính bền vững cho Đề án 1 triệu héc-ta lúa, cần có sự kết hợp đồng bộ giữa các giải pháp chính sách và cơ chế tài chính đổi mới.

Thứ nhất, cần nhanh chóng ban hành các thông tư hướng dẫn cụ thể về hệ thống MRV cho ngành nông nghiệp. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025-2035, đặt mục tiêu giảm 30% phát thải khí mê-tan và 10% tổng phát thải khí nhà kính vào năm 2035 so với năm 2020. Đề án này dự kiến phát triển ít nhất 15 mô hình sản xuất phát thải thấp có thể nhân rộng và thí điểm ít nhất 5 mô hình canh tác có khả năng tạo ra carbon credit được quốc tế công nhận[19].​

Việc công nhận các tiêu chuẩn quốc tế như Verra hoặc Gold Standard trong giai đoạn chuyển tiếp là cần thiết. Verra đã phát hành phương pháp luận VM0051 về Quản lý Cải tiến trong Hệ thống Sản xuất Lúa vào tháng 3/2025, trong khi Gold Standard đã công bố phiên bản đầu tiên của phương pháp luận giảm phát thải khí mê-tan thông qua điều chỉnh chế độ quản lý nước trong canh tác lúa vào tháng 7/2023.​

Thứ hai, các cơ chế tài chính hỗn hợp (blended finance) đóng vai trò quan trọng trong việc giảm rủi ro và thu hút vốn đầu tư tư nhân. Tại Việt Nam, Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) thông qua UNDP đã phê duyệt dự án trị giá 30.2 triệu USD để tăng cường khả năng chống chịu của nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu tại Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ. Dự án này tận dụng nguồn đồng tài trợ 126 triệu USD từ Ngân hàng Phát triển châu Á và Chính phủ Việt Nam cho cơ sở hạ tầng tưới tiêu hiện đại[20].​

Đối với lĩnh vực lúa gạo, cơ chế tài chính hỗn hợp có thể sử dụng vốn viện trợ phát triển chính thức (ODA) hoặc vốn từ GCF để bảo lãnh hoặc giảm rủi ro cho các khoản vay thương mại đầu tư vào lúa phát thải thấp.​

Thứ ba, vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc xây dựng các gói tín dụng xanh ưu đãi là then chốt. Theo số liệu mới nhất, đến cuối quý 1/2025, tổng dư nợ tín dụng xanh đã đạt hơn 704 ngàn tỷ đồng, chiếm 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế[21]. Riêng tại Đồng bằng sông Cửu Long, dư nợ tín dụng cho ngành hàng lúa gạo đã đạt 128,890 tỷ đồng cho thấy dòng vốn tín dụng vẫn tiếp tục được ưu tiên và đẩy mạnh vào lĩnh vực trọng yếu này, đặc biệt sau khi "Đề án 1 triệu ha" được khởi động[22].

Ngân hàng Nhà nước đang xem xét mở rộng gói tín dụng ưu đãi cho lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp từ 60 ngàn tỷ đồng lên 100 ngàn tỷ đồng[23]. Nghị định 156/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 cho phép các cá nhân và doanh nghiệp thực hiện dự án nông nghiệp hữu cơ hoặc kinh tế tuần hoàn vay không cần thế chấp lên tới 70% giá trị dự án[24].​

Thứ tư, các mô hình hợp tác công-tư (PPP) trong việc xây dựng và vận hành các trung tâm MRV cấp vùng có thể giúp giảm chi phí cho từng doanh nghiệp đơn lẻ. Việt Nam là một trong 11 quốc gia trên thế giới áp dụng mô hình PPP trong các dự án nông nghiệp trên cơ sở thí điểm. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã ký kết chương trình đối tác công-tư với các doanh nghiệp để chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất lúa gạo tại Đồng bằng sông Cửu Long.​

[1] https://en.mae.gov.vn/vietnams-rice-cultivation-project-generates-carbon-credits-under-verra-standard-8918.htm

[2] https://www.mrcmekong.org/?download_document=1&document_id=01LPDEHVAGWZ36VL7Q5BBKPTW54PXILNCM&name=Guidance-on+Intermittent+Irrigation

[3] https://moitruongbinhduong.gov.vn/tin-tuc/viet-nam-dat-muc-tieu-giam-435-phat-thai-khi-nha-kinh-vao-nam-2030-14075.html

[4] https://documents1.worldbank.org/curated/en/099071624064016390/pdf/P5046251dee4cf091b9031b86856d0018c.pdf

[5] https://documents1.worldbank.org/curated/en/099735109222222315/pdf/P17448205335130730bb7e0a6e231e1f667.pdf

[6] https://documents1.worldbank.org/curated/en/099735109222222315/pdf/P17448205335130730bb7e0a6e231e1f667.pdf

[7] https://www.efdinitiative.org/news/efd-funded-project-using-laser-technology-can-help-rice-farmers-mekong-delta-vietnam

[8] https://www.climatechange.vn/climate_news/two-circulars-on-mrv-for-the-livestock-sector-came-into-effect-in-early-2025/

[9] https://green-carbon.co.jp/en/loctroi/

[10] https://en.nhandan.vn/loc-troi-group-secures-credit-to-boost-high-quality-rice-exports-post119154.html

[11] https://www.vietnam.vn/en/viet-nam-co-57-trieu-tin-chi-carbon-rung-ban-gia-nao-hop-ly

[12] https://en.mae.gov.vn/Pages/chi-tiet-tin-Eng.aspx?ItemID=8404

[13] https://en.baochinhphu.vn/viet-nam-wb-to-sign-emission-reduction-payment-agreement-111240924152555084.htm

[14] https://dangcongsan.org.vn/angiang/tin-tuc-hoat-dong/405-trieu-usd-dau-tu-ha-tang-ky-thuat-lua-chat-luong-cao-phat-thai-thap-vung-dong-bang-song-cuu-long.html

[15] https://www.reccessary.com/en/insight/Vietnam-seeks-carbon-market-from-East-Asian

[16] https://en.vneconomy.vn/vietnams-carbon-market-needs-to-be-at-the-ready.htm

[17] https://carbonmarketinstitute.org/app/uploads/2024/08/International-Carbon-Market-Update_August-2024-1.pdf

[18] https://cei.vinuni.edu.vn/blog/carbon-market-heating-up-how-to-invest/

[19] https://dcc.mae.gov.vn/phat-trien-vung-trong-trot-phat-thai-thap-giai-doan-2025--2035-3650.htm

[20] https://www.undp.org/vietnam/press-releases/mard-and-undp-sign-project-document-gcf-funded-project-strengthening-resilience-smallholder-agriculture-climate-change-induced

[21] https://vneconomy.vn/hiep-hoi-ngan-hang-thieu-tieu-chi-dinh-luong-doi-voi-khung-phap-ly-tin-dung-xanh.htm

[22] https://thoibaotaichinhvietnam.vn/ngan-hang-tiep-suc-de-gao-viet-nam-vung-vang-hon-truoc-bien-dong-184945.html

[23] https://en.nhandan.vn/removing-obstacles-to-unlock-green-credit-flow-post145334.html

[24] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tien-te-Ngan-hang/Nghi-dinh-156-2025-ND-CP-sua-doi-Nghi-dinh-55-2015-ND-CP-tin-dung-phuc-vu-phat-trien-nong-nghiep-661201.aspx

Nguyễn Nhiều Lộc

FILI - 13:00:00 09/11/2025

Sau 9 tháng đầu năm 2025, hầu hết các nhà băng đều báo lãi tăng mạnh, thậm chí vượt xa kế hoạch, bất chấp áp lực biên lãi ròng co hẹp khi mặt bằng lãi suất vẫn ở mức thấp.

Lợi nhuận ngân hàng quý 3 tăng hơn 25%

Kết quả kinh doanh quý 3/2025 cho thấy, lợi nhuận của các ngân hàng tiếp tục tăng trưởng tích cực. Theo số liệu thống kê của VietstockFinance, 26 ngân hàng ghi nhận thu nhập lãi thuần hơn 138 ngàn tỷ đồng, tăng 13% so với cùng kỳ; trong khi nguồn thu ngoài lãi tăng tới 30%, đạt hơn 37 ngàn tỷ đồng.