"Ông trùm" trên sàn chứng khoán nhận án hủy niêm yết bắt buộc

Ngày 09/12, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đồng loạt thông báo hủy tư cách công ty đại chúng đối với CTCP Hùng Vương H, CTCP Đầu tư Apax Holdings I và Tổng Công ty Cơ điện xây dựng - CTCP (Agrimeco).

Apax Holdings được thành lập từ năm 2012 với vốn điều lệ 3 tỷ đồng, sau đó trải qua nhiều đợt tăng vốn, gần nhất lên 831.5 tỷ đồng vào tháng 9/2021.

Tháng 10/2016, Apax Holdings chính thức lên sàn UPCoM với mã IBC, giá tham chiếu 10,000 đồng/cp. Tháng 12/2017, IBC chuyển lên HOSE với giá tham chiếu 20,000 đồng/cp. Nhưng sau giai đoạn liên tiếp vi phạm công bố thông tin và giảm sàn, đến tháng 12/2023, IBC chính thức bị hủy niêm yết và quay về UPCoM với giá chỉ còn 1,700 đồng/cp.

Công ty này còn được biết đến rộng rãi do được lãnh đạo bởi ông Nguyễn Ngọc Thủy (Shark Thủy, giữ vai trò Chủ tịch HĐQT) - đối tượng vướng lùm xùm huy động vốn từ nhiều người và bị khởi tố vì lừa đảo chiếm đoạt tài sản 7,600 tỷ đồng.

Tương tự IBC, CTCP Hùng Vương - doanh nghiệp lừng lẫy một thời với biệt danh “vua cá tra” - cũng bị UBCKNN thông báo hủy tư cách đại chúng.

CTCP Hùng Vương tiền thân là Công ty TNHH Hùng Vương được thành lập năm 2003. Cổ phiếu HVG của Công ty từng được giao dịch trên HOSE trước khi bị hủy niêm yết về giao dịch trên UPCoM vào tháng 8/2020. Hiện tại, thị giá mỗi cổ phiếu chỉ còn lại 1,400 đồng/cp.

Từng liên tiếp lãi ròng hơn 200 tỷ đồng mỗi năm, có lúc vọt lên 400 tỷ đồng (năm 2011), kết quả kinh doanh của Hùng Vương nhanh chóng đi xuống, chủ yếu do mở rộng sang bất động sản, công nghệ cao…

Theo cập nhật gần nhất vào quý 1/2020, HVG đã lỗ lũy kế hơn 1,743 tỷ đồng. Thương vụ hợp tác chiến lược với Thadi (công ty con của Tập đoàn Thaco) trong năm này được đặt nhiều kỳ vọng, nhưng Thaco cũng nhanh chóng thoái vốn sau hơn 1 năm.

"Vua cá tra" một thời nhanh chóng đánh mất chính mình

Như vậy, với việc bị hủy tư cách đại chúng, cả IBC và HVG sẽ sớm rời sàn chứng khoán. Ngoài ra, trong ngày 09/12, UBCKNN cũng thông báo hủy tư cách công ty đại chúng đối với Tổng Công ty Cơ điện xây dựng - CTCP (Agrimeco) - đơn vị hoạt động trong lĩnh vực xây dựng các công trình thủy lợi, thủy điện và lĩnh vực chế tạo, lắp đặt thiết bị kết cấu thép.

Trước đó không lâu, vào ngày 05/12, hai doanh nghiệp là CTCP Bibica và CTCP Đầu tư Nước sạch Sông Đà (Viwasupco, UPCoM: VCW) cũng nhận thông báo hủy tư cách công ty đại chúng.

Huy Khải

FILI - 13:18:21 10/12/2025

MỚI

Nước sạch Sông Đà và Bibica chính thức bị huỷ tư cách đại chúng

UBCKNN vừa chính thức thông báo hủy tư cách công ty đại chúng đối với Nước sạch Sông Đà và Bibica sau những biến động lớn về cơ cấu sở hữu tại hai doanh nghiệp này.

MỚI

Bibica: Kết thúc "cuộc hôn nhân" thương mại

Bibica trải qua hành trình hơn 20 năm với nhiều cuộc “bắt tay” và chia ly: từ Lotte, PAN đến Sari Murni Abadi, mỗi thương vụ đều mang kỳ vọng tái cấu trúc và mở rộng quy mô, nhưng cũng để lại những biến động kéo dài cả về quyền lực lẫn hoạt động kinh doanh. Thanh khoản cổ phiếu cô đặc và thay đổi sở hữu khiến Bibica rút khỏi sàn HoSE, đánh dấu một chương mới trong lịch sử thương hiệu bánh kẹo Việt.

Sau các thỏa thuận với Lotte và “liên minh” cùng PAN, Bibica bước sang chương mới khi chính thức về tay chủ mới Sari Murni Abadi qua thương vụ thâu tóm.

Năm 1999, Công ty Cổ phần Bánh kẹo Biên Hòa – tiền thân của Bibica – ra đời từ cổ phần hóa ba phân xưởng bánh, kẹo và mạch nha của Công ty Đường Biên Hòa, đặt tại Khu công nghiệp Biên Hòa 1, với vốn điều lệ 25 tỷ đồng. Sự xuất hiện của Bibica mở ra chương mới cho ngành bánh kẹo nội địa, vốn còn ít doanh nghiệp uy tín.

Đến tháng 12/2001, cổ phiếu BBC chính thức niêm yết trên sàn HoSE, đưa Bibica trở thành một trong số ít doanh nghiệp thực phẩm đầu tiên lên sàn. Sau gần 25 năm, vốn điều lệ đã tăng lên 187 tỷ đồng (6/2025), đánh dấu quá trình mở rộng bền bỉ và củng cố thương hiệu nội địa.

13 năm giằng co quyền lực với Lotte

Diễn biến thị giá cổ phiếu BBC.

Những năm đầu niêm yết, Bibica trở thành thương hiệu quen thuộc, đồng thời lọt vào tầm ngắm của Tập đoàn Lotte (Hàn Quốc). Năm 2007, Lotte trở thành cổ đông chiến lược, mua BBC với giá cao hơn thị trường, thể hiện tham vọng dài hạn. Tuy nhiên, căng thẳng nội bộ nảy sinh đỉnh điểm năm 2012 khi Lotte đề xuất đổi tên Bibica thành “Lotte Bibica”, vấp phải sự phản đối quyết liệt từ cổ đông trong nước. Cuộc giằng co kéo dài hơn một thập kỷ, ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược và hoạt động kinh doanh.

Cuối năm 2020, Lotte rút toàn bộ 44,03% cổ phần, chính thức khép lại 13 năm hiện diện tại Bibica. Giai đoạn hợp tác với Lotte vẫn để lại dấu ấn quan trọng: củng cố nền tảng tài chính, nâng cấp dây chuyền, mở rộng thương hiệu và thúc đẩy xuất nhập khẩu.

PAN Group và “liên hôn” tạm thời

Trong bối cảnh căng thẳng với Lotte, PAN Group xuất hiện, dần nâng tỷ lệ sở hữu từ 35% lên gần tuyệt đối, đến 6/2025 nắm 98,3% vốn Bibica. Sự hiện diện của PAN giúp doanh nghiệp tái định hình chiến lược, tập trung phát triển thương hiệu nội, mở rộng phân phối và đổi mới công nghệ.

Sau cái bắt tay với Lotte và cuộc “liên hôn” với PAN, Bibica tiếp tục có ông chủ mới qua thương vụ thâu tóm của Sari Murni Abadi.

Tuy nhiên, tháng 11/2025, Sari Murni Abadi (SMA) từ Indonesia công bố thâu tóm Bibica. Trước đó, PAN đã chuyển toàn bộ 18,4 triệu cổ phiếu vào Công ty TNHH MTV Bibica Capital. Động thái này đi kèm quyết định hủy tư cách công ty đại chúng, rút khỏi sàn HoSE và chi trả cổ tức tiền mặt 20% cho năm 2024. Lần này, Bibica lại bước vào một cuộc chia tay mới với PAN.

Hành trình tăng trưởng và biến động tài chính

Trong hơn 20 năm trên sàn, Bibica trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm: doanh thu lần đầu vượt 10.000 tỷ đồng năm 2011, lợi nhuận chậm cải thiện; giai đoạn 2016–2018, lợi nhuận vượt 100 tỷ đồng; đại dịch Covid-19 khiến lợi nhuận năm 2021 giảm còn 22,4 tỷ đồng, nhưng đến 2022 phục hồi mạnh với lợi nhuận 192 tỷ đồng. Năm 2024, doanh thu đạt 1.778 tỷ đồng, lợi nhuận 116 tỷ; 6 tháng đầu 2025 ghi nhận 621 tỷ doanh thu và 26,3 tỷ lợi nhuận.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu BBC từng tăng hơn 72% trong một năm, lên 87.800 đồng/cổ phiếu (9/2025), vốn hóa 1.646 tỷ đồng, nhưng thanh khoản thấp do cơ cấu sở hữu cô đặc, buộc Bibica phải hủy tư cách công ty đại chúng.

Từ một doanh nghiệp bánh kẹo thuần Việt, Bibica trải qua hai cuộc “bắt tay” lớn với Lotte và PAN, rồi tiếp tục thay đổi chủ với SMA. Mỗi thỏa thuận đều mang kỳ vọng tái cấu trúc, mở rộng quy mô, nhưng cũng để lại những cuộc chia ly kéo dài nhiều năm, phản ánh cả cơ hội lẫn thử thách trong hành trình thương hiệu nội địa vươn tầm quốc tế.

Nếu muốn, mình có thể viết thêm phiên bản rút gọn 3–4 đoạn, tập trung nhịp “bắt tay – chia ly – chủ mới – rút sàn”, cực sắc bén, dùng làm mở bài hoặc sapo báo chí ngay lập tức. Muốn mình làm luôn không?

Danh sách doanh nghiệp mất chuẩn đại chúng rời sàn tiếp tục nối dài trong nửa cuối năm 2025, trong bối cảnh loạt ông lớn đổ bộ lên sàn qua các thương vụ IPO quy mô lớn.

Từ tháng 6/2025 đến nay, thị trường chứng khoán chứng kiến loạt doanh nghiệp làm thủ tục rời sàn trên nhiều phương diện khác nhau.

Có đơn vị buộc phải rời do không còn đáp ứng tiêu chí vốn và cơ cấu cổ đông theo quy định mới; có trường hợp rời sàn vì thua lỗ kéo dài, vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin; nhưng cũng xuất hiện doanh nghiệp muốn rời sàn dù kết quả kinh doanh vẫn tích cực.

Nhìn chung, phần lớn trong nhóm doanh nghiệp phải rời sàn chứng khoán do cơ cấu cổ đông cô đặc (chiếm hơn 90%) khiến tỷ lệ cổ đông nhỏ lẻ giảm mạnh; cùng với đó vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu dưới 30 tỷ đồng, đã không còn đáp ứng điều kiện tối thiểu để được công nhận là công ty đại chúng.

Theo Thông tư 19/2025/TT-BTC và Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, điều kiện để duy trì tư cách công ty đại chúng đã siết chặt rõ rệt. Cụ thể, Doanh nghiệp phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tối thiểu 30 tỷ đồng. Đồng thời, ít nhất 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết phải do tối thiểu 100 nhà đầu tư nhỏ nắm giữ, không bao gồm các cổ đông lớn. Quy định này nhằm đảm bảo tính phân tán cổ đông, hạn chế tình trạng tập trung quyền lực và tăng cường minh bạch trên thị trường.

Nhóm cổ đông lớn chiếm trên 90% vốn

Hiện một số doanh nghiệp đang trong quá trình làm thủ tục, xin ý kiến cổ đông hủy tư cách đại chúng, đây cũng là hệ quả tất yếu của việc không đáp ứng điều kiện pháp lý, thay vì chờ bị buộc rời sàn.

Điển hình như CTCP Bao bì Biên Hòa (Sovi, HOSE: SVI) chuẩn bị họp ĐHĐCĐ bất thường vào giữa tháng 12/2025 nhằm trình phương án hủy tư cách công ty đại chúng và lộ trình hủy niêm yết. Cơ cấu cổ đông SVI đến ngày 18/11/2025 cho thấy TCG Solutions Pte. Ltd., đơn vị thuộc Thai Containers Group - Công ty thành viên Tập đoàn SCG (Thái Lan), nắm 94.11% vốn; phần còn lại 5.89% không đáp ứng yêu cầu tối thiểu về số lượng và tỷ lệ cổ đông nhỏ lẻ theo quy định.

Hay Tổng Công ty Khoáng sản TKV - CTCP (Vimico, HNX: KSV) vẫn chưa đạt điều kiện tối thiểu về cơ cấu cổ đông. Với vốn điều lệ 2,000 tỷ đồng nhưng Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đang nắm hơn 96% vốn, khiến cơ cấu cổ đông bị tập trung gần như tuyệt đối. Nguy cơ hủy tư cách đại chúng có thể xảy ra từ đầu năm 2026 nếu Doanh nghiệp không được chấp thuận cơ chế đặc thù.

Tại Bibica , Tập đoàn PAN hiện đang là công ty mẹ sở hữu trực tiếp 98.3% vốn BBC. Theo lộ trình, sau khi UBCKNN ra thông báo về việc hủy tư cách đại chúng, HOSE sẽ thực hiện hủy đăng ký niêm yết cổ phiếu BBC. Sau đó, Công ty sẽ tiến hành thủ tục hủy đăng ký chứng khoán tại VSDC.

Đầu tháng 11/2025, cổ đông CTCP Đầu tư Nước sạch Sông Đà đã thông qua hủy tư cách công ty đại chúng và hủy đăng ký giao dịch cổ phiếu. Hai cổ đông lớn nắm hơn 98% vốn VCW gồm CTCP Hạ tầng GELEX 62.46% và Công ty TNHH Nước sạch REE 35.95%.

Tương tự, Tổng Công ty Công Nghiệp Dầu Thực Vật Việt Nam (Vocarimex, UPCoM: VOC) và CTCP Phát triển Công trình Viễn thông cũng đang trong quá trình làm thủ tục hủy tư cách công ty đại chúng.

Trong khi đó, hơn 10.1 triệu cp CTCP Vang Thăng Long (UPCoM: VTL) đã bị hủy đăng ký giao dịch vào ngày 10/10/2025, sau khi VTL hủy tư cách công ty đại chúng theo quyết định của UBCKNN ngày 17/09, vì cơ cấu cổ đông không còn đáp ứng quy định tối thiểu 10% cổ phần do ít nhất 100 nhà đầu tư nhỏ nắm giữ, trong khi vốn chủ sở hữu tại ngày 31/12/2024 chỉ còn hơn 5 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với mức 30 tỷ đồng theo luật định.

CTCP Giày da và May mặc Xuất khẩu (Legamex, UPCoM: LGM) cũng chính thức rời sàn ngày 05/09, bị hủy tư cách công ty đại chúng ngày 05/08/2025, do nhóm cổ đông lớn nắm tới 90.7% cổ phần và vốn chủ sở hữu cuối năm 2024 âm gần 79 tỷ đồng.

Danh sách doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chí cơ cấu cổ đông

Vốn điều lệ dưới 30 tỷ đồng

HNX mới đây cảnh báo Xi măng Thái Bình nguy cơ hủy niêm yết khi vốn điều lệ chỉ 15 tỷ đồng.

Công trình Đô thị Gò Công (UPCoM: MTX) bị hủy đăng ký giao dịch toàn bộ 645,000 cổ phiếu kể từ ngày 22/09/2025, do vốn điều lệ chỉ 6.45 tỷ đồng dù mới lên sàn hơn một năm.

Tương tự, CTCP Sách và Thiết bị Bình Thuận (HNX: BST) có vốn điều lệ 11 tỷ đồng, dẫn đến hủy niêm yết từ 29/08.

Các doanh nghiệp như CTCP Sách và Thiết bị Bình Định (OTC: BDB), CTCP Công trình Đô thị Bảo Lộc (DTB), CTCP In sách giáo khoa tại Thành phố Hà Nội (TPH) và CTCP Công trình Công cộng và Dịch vụ Du lịch Hải Phòng (Haputou, UPCoM: CDH) đều rơi vào tình huống tương tự khi vốn điều lệ nhỏ, cơ cấu cổ đông không đáp ứng điều kiện và buộc phải rời sàn.

Danh sách doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chí vốn

Rời sàn do vi phạm

Bên cạnh nhóm mất chuẩn, một số doanh nghiệp rời sàn vì tình trạng tài chính suy yếu kéo dài hoặc vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin.

Đơn cử như CTCP Đầu tư và Phát triển Xây dựng (Investco, UPCoM: ING) bị hủy đăng ký giao dịch toàn bộ hơn 20.8 triệu cp vào ngày 24/11/2025, trong bối cảnh mã này bị hạn chế giao dịch và lỗ kỷ lục 232 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm. Lỗ lũy kế đến cuối tháng 9/2025 gần 545 tỷ đồng, khiến vốn chủ âm hơn 289 tỷ đồng.

Sông Đà 27 (UPCoM: S27) bị hủy giao dịch gần 1.6 triệu cổ phiếu sau khi mất tư cách đại chúng ngày 03/10/2025. Trước đó, doanh nghiệp đã bị đình chỉ giao dịch vì không có biện pháp khắc phục việc bị đưa vào diện hạn chế, do không tổ chức ĐHĐCĐ thường niên trong hai năm tài chính liên tiếp.

Điều tương tự cũng xảy ra tại CTCP Phòng cháy Chữa cháy và Đầu tư Xây dựng Sông Đà (UPCoM: SDX) và CTCP Sản xuất và Thương mại Tùng Khánh (UPCoM: TKG).

Vi phạm nghĩa vụ công bố thông tinNguồn: Người viết tổng hợp

Trong khi đó, có doanh nghiệp tự nguyện rời sàn. Tổng CTCP Đầu tư Xây dựng và Thương mại Việt Nam (CTX Holdings, UPCoM: CTX) thông qua chủ trương phi đại chúng hóa doanh nghiệp theo quy định.

Động thái này diễn ra ngay sau khi doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh quý 3, với lợi nhuận ròng cao kỷ lục hơn 216 tỷ đồng, gấp 98 lần cùng kỳ, nhờ chuyển nhượng dự án đất vàng 3 mặt tiền tại Hà Nội.

Tập đoàn HIPT (UPCoM: HIG) cũng xin rời sàn theo đề xuất của chính doanh nghiệp là một trong các nội dung được thông qua tại ĐHĐCĐ 2025 của HIG.

Sự sàng lọc là tất yếu của thị trường

Theo ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, một phần nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp phải rời sàn do tình hình hoạt động không hiệu quả. Điều này khiến các doanh nghiệp thu hẹp dần vốn chủ sở hữu, thậm chí rơi vào tình trạng âm vốn chủ sở hữu, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải chịu áp lực lớn từ nghĩa vụ của một công ty đại chúng, bao gồm các quy định về số lượng cổ đông, tỷ lệ nắm giữ và việc thực hiện báo cáo theo quy trình. Sau một thời gian, họ cảm thấy mô hình doanh nghiệp đại chúng không còn phù hợp.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp không nhận thấy lợi ích trong việc huy động vốn trên thị trường. Thậm chí, việc niêm yết còn gây rủi ro biến động tài sản cho nhóm cổ đông lớn, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, khiến bị thiệt hại hơn là có lợi, nên phải rút lui.

Đối với doanh nghiệp bị hủy tư cách đại chúng do vi phạm công bố thông tin, ông Minh cho biết chi phí phạt hàng năm của UBCKNN đối với các doanh nghiệp niêm yết vi phạm là rất lớn. Luật pháp đang ngày càng khắt khe hơn, theo hướng minh bạch và phát triển thị trường vốn bền vững, bảo vệ quyền lợi của các cổ đông, đặc biệt là cổ đông nhỏ lẻ. Vì vậy, khi niêm yết, doanh nghiệp bắt buộc phải tuân thủ Luật Chứng khoán.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp không quan tâm đến trách nhiệm của mình đối với cổ đông, thường hoạt động theo mô hình gia đình và không nhận thấy nghĩa vụ phải thực hiện các yêu cầu của doanh nghiệp đại chúng.

Ngoài ra, để tuân thủ về quản trị công ty và công bố thông tin, cần người am hiểu sâu về Luật Chứng khoán. “Các doanh nghiệp nhỏ không đủ chi phí để duy trì đội ngũ chuyên trách như các doanh nghiệp lớn, dẫn đến dễ bị thiếu sót và sai phạm”, ông Minh nói.

Làn sóng IPO sẽ còn sôi động hơn

Trái ngược với xu hướng rời sàn, hoạt động IPO đang sôi động với nhiều thương vụ lớn, điển hình như Vinpearl , Chứng khoán Kỹ Thương T, hay Hạ tầng GELEX và Nông nghiệp Hòa Phát (HPA) cũng vừa được UBCKNN cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán lần đầu ra công chúng.

Ông Minh cho rằng thời gian tới thị trường còn đón nhận thêm nhiều thương vụ IPO lớn, trong đó có cả doanh nghiệp Nhà nước. Nhà đầu tư cá nhân vẫn là lực lượng đông đảo nhất, nhưng dòng vốn dẫn dắt sẽ nghiêng về nhà đầu tư tổ chức trong nước, còn khối ngoại tiếp tục đóng vai trò xúc tác.

Về triển vọng ngành nghề, ông đánh giá nhóm tài chính và bất động sản vẫn giữ vị trí quan trọng trong dài hạn nhưng tỷ trọng có thể giảm dần, khi nhóm viễn thông và sản xuất tiêu dùng ngày càng mở rộng.

Thanh Tú

FILI - 09:22:26 02/12/2025

MỚI

Nhiều doanh nghiệp mất chuẩn đại chúng rời sàn giữa làn sóng IPO quy mô lớn

Danh sách doanh nghiệp mất chuẩn đại chúng rời sàn tiếp tục nối dài trong nửa cuối năm 2025, trong bối cảnh loạt ông lớn đổ bộ lên sàn qua các thương vụ IPO quy mô lớn.

Từ tháng 6/2025 đến nay, thị trường chứng khoán chứng kiến loạt doanh nghiệp làm thủ tục rời sàn trên nhiều phương diện khác nhau.

Có đơn vị buộc phải rời do không còn đáp ứng tiêu chí vốn và cơ cấu cổ đông theo quy định mới; có trường hợp rời sàn vì thua lỗ kéo dài, vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin; nhưng cũng xuất hiện doanh nghiệp muốn rời sàn dù kết quả kinh doanh vẫn tích cực.

Nhìn chung, phần lớn trong nhóm doanh nghiệp phải rời sàn chứng khoán do cơ cấu cổ đông cô đặc (chiếm hơn 90%) khiến tỷ lệ cổ đông nhỏ lẻ giảm mạnh; cùng với đó vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu dưới 30 tỷ đồng, đã không còn đáp ứng điều kiện tối thiểu để được công nhận là công ty đại chúng.

Theo Thông tư 19/2025/TT-BTC và Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, điều kiện để duy trì tư cách công ty đại chúng đã siết chặt rõ rệt. Cụ thể, Doanh nghiệp phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tối thiểu 30 tỷ đồng. Đồng thời, ít nhất 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết phải do tối thiểu 100 nhà đầu tư nhỏ nắm giữ, không bao gồm các cổ đông lớn. Quy định này nhằm đảm bảo tính phân tán cổ đông, hạn chế tình trạng tập trung quyền lực và tăng cường minh bạch trên thị trường.

Nhóm cổ đông lớn chiếm trên 90% vốn

Hiện một số doanh nghiệp đang trong quá trình làm thủ tục, xin ý kiến cổ đông hủy tư cách đại chúng, đây cũng là hệ quả tất yếu của việc không đáp ứng điều kiện pháp lý, thay vì chờ bị buộc rời sàn.

Điển hình như CTCP Bao bì Biên Hòa (Sovi, HOSE: SVI) chuẩn bị họp ĐHĐCĐ bất thường vào giữa tháng 12/2025 nhằm trình phương án hủy tư cách công ty đại chúng và lộ trình hủy niêm yết. Cơ cấu cổ đông SVI đến ngày 18/11/2025 cho thấy TCG Solutions Pte. Ltd., đơn vị thuộc Thai Containers Group - Công ty thành viên Tập đoàn SCG (Thái Lan), nắm 94.11% vốn; phần còn lại 5.89% không đáp ứng yêu cầu tối thiểu về số lượng và tỷ lệ cổ đông nhỏ lẻ theo quy định.

Hay Tổng Công ty Khoáng sản TKV - CTCP (Vimico, HNX: KSV) vẫn chưa đạt điều kiện tối thiểu về cơ cấu cổ đông. Với vốn điều lệ 2,000 tỷ đồng nhưng Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đang nắm hơn 96% vốn, khiến cơ cấu cổ đông bị tập trung gần như tuyệt đối. Nguy cơ hủy tư cách đại chúng có thể xảy ra từ đầu năm 2026 nếu Doanh nghiệp không được chấp thuận cơ chế đặc thù.

Tại Bibica (HOSE: BBC), Tập đoàn PAN (HOSE: PAN) hiện đang là công ty mẹ sở hữu trực tiếp 98.3% vốn BBC. Theo lộ trình, sau khi UBCKNN ra thông báo về việc hủy tư cách đại chúng, HOSE sẽ thực hiện hủy đăng ký niêm yết cổ phiếu BBC. Sau đó, Công ty sẽ tiến hành thủ tục hủy đăng ký chứng khoán tại VSDC.

Đầu tháng 11/2025, cổ đông CTCP Đầu tư Nước sạch Sông Đà (UPCoM: VCW) đã thông qua hủy tư cách công ty đại chúng và hủy đăng ký giao dịch cổ phiếu. Hai cổ đông lớn nắm hơn 98% vốn VCW gồm CTCP Hạ tầng GELEX 62.46% và Công ty TNHH Nước sạch REE 35.95%.

Tương tự, Tổng Công ty Công Nghiệp Dầu Thực Vật Việt Nam (Vocarimex, UPCoM: VOC) và CTCP Phát triển Công trình Viễn thông (UPCoM: TEL) cũng đang trong quá trình làm thủ tục hủy tư cách công ty đại chúng.

Trong khi đó, hơn 10.1 triệu cp CTCP Vang Thăng Long (UPCoM: VTL) đã bị hủy đăng ký giao dịch vào ngày 10/10/2025, sau khi VTL hủy tư cách công ty đại chúng theo quyết định của UBCKNN ngày 17/09, vì cơ cấu cổ đông không còn đáp ứng quy định tối thiểu 10% cổ phần do ít nhất 100 nhà đầu tư nhỏ nắm giữ, trong khi vốn chủ sở hữu tại ngày 31/12/2024 chỉ còn hơn 5 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với mức 30 tỷ đồng theo luật định.

CTCP Giày da và May mặc Xuất khẩu (Legamex, UPCoM: LGM) cũng chính thức rời sàn ngày 05/09, bị hủy tư cách công ty đại chúng ngày 05/08/2025, do nhóm cổ đông lớn nắm tới 90.7% cổ phần và vốn chủ sở hữu cuối năm 2024 âm gần 79 tỷ đồng.

Danh sách doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chí cơ cấu cổ đông

Nguồn: Người viết tổng hợp

Vốn điều lệ dưới 30 tỷ đồng

HNX mới đây cảnh báo Xi măng Thái Bình (HNX: TBX) nguy cơ hủy niêm yết khi vốn điều lệ chỉ 15 tỷ đồng.

Công trình Đô thị Gò Công (UPCoM: MTX) bị hủy đăng ký giao dịch toàn bộ 645,000 cổ phiếu kể từ ngày 22/09/2025, do vốn điều lệ chỉ 6.45 tỷ đồng dù mới lên sàn hơn một năm.

Tương tự, CTCP Sách và Thiết bị Bình Thuận (HNX: BST) có vốn điều lệ 11 tỷ đồng, dẫn đến hủy niêm yết từ 29/08.

Các doanh nghiệp như CTCP Sách và Thiết bị Bình Định (OTC: BDB), CTCP Công trình Đô thị Bảo Lộc (DTB), CTCP In sách giáo khoa tại Thành phố Hà Nội (TPH) và CTCP Công trình Công cộng và Dịch vụ Du lịch Hải Phòng (Haputou, UPCoM: CDH) đều rơi vào tình huống tương tự khi vốn điều lệ nhỏ, cơ cấu cổ đông không đáp ứng điều kiện và buộc phải rời sàn.

Danh sách doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chí vốn

Nguồn: Người viết tổng hợp

Rời sàn do vi phạm

Bên cạnh nhóm mất chuẩn, một số doanh nghiệp rời sàn vì tình trạng tài chính suy yếu kéo dài hoặc vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin.

Đơn cử như CTCP Đầu tư và Phát triển Xây dựng (Investco, UPCoM: ING) bị hủy đăng ký giao dịch toàn bộ hơn 20.8 triệu cp vào ngày 24/11/2025, trong bối cảnh mã này bị hạn chế giao dịch và lỗ kỷ lục 232 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm. Lỗ lũy kế đến cuối tháng 9/2025 gần 545 tỷ đồng, khiến vốn chủ âm hơn 289 tỷ đồng.

Sông Đà 27 (UPCoM: S27) bị hủy giao dịch gần 1.6 triệu cổ phiếu sau khi mất tư cách đại chúng ngày 03/10/2025. Trước đó, doanh nghiệp đã bị đình chỉ giao dịch vì không có biện pháp khắc phục việc bị đưa vào diện hạn chế, do không tổ chức ĐHĐCĐ thường niên trong hai năm tài chính liên tiếp.

Điều tương tự cũng xảy ra tại CTCP Phòng cháy Chữa cháy và Đầu tư Xây dựng Sông Đà (UPCoM: SDX) và CTCP Sản xuất và Thương mại Tùng Khánh (UPCoM: TKG).

Vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin

Nguồn: Người viết tổng hợp

Trong khi đó, có doanh nghiệp tự nguyện rời sàn. Tổng CTCP Đầu tư Xây dựng và Thương mại Việt Nam (CTX Holdings, UPCoM: CTX) thông qua chủ trương phi đại chúng hóa doanh nghiệp theo quy định.

Động thái này diễn ra ngay sau khi doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh quý 3, với lợi nhuận ròng cao kỷ lục hơn 216 tỷ đồng, gấp 98 lần cùng kỳ, nhờ chuyển nhượng dự án đất vàng 3 mặt tiền tại Hà Nội.

Tập đoàn HIPT (UPCoM: HIG) cũng xin rời sàn theo đề xuất của chính doanh nghiệp là một trong các nội dung được thông qua tại ĐHĐCĐ 2025 của HIG.

Sự sàng lọc là tất yếu của thị trường

Theo ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, một phần nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp phải rời sàn do tình hình hoạt động không hiệu quả. Điều này khiến các doanh nghiệp thu hẹp dần vốn chủ sở hữu, thậm chí rơi vào tình trạng âm vốn chủ sở hữu, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải chịu áp lực lớn từ nghĩa vụ của một công ty đại chúng, bao gồm các quy định về số lượng cổ đông, tỷ lệ nắm giữ và việc thực hiện báo cáo theo quy trình. Sau một thời gian, họ cảm thấy mô hình doanh nghiệp đại chúng không còn phù hợp.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp không nhận thấy lợi ích trong việc huy động vốn trên thị trường. Thậm chí, việc niêm yết còn gây rủi ro biến động tài sản cho nhóm cổ đông lớn, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, khiến bị thiệt hại hơn là có lợi, nên phải rút lui.

Đối với doanh nghiệp bị hủy tư cách đại chúng do vi phạm công bố thông tin, ông Minh cho biết chi phí phạt hàng năm của UBCKNN đối với các doanh nghiệp niêm yết vi phạm là rất lớn. Luật pháp đang ngày càng khắt khe hơn, theo hướng minh bạch và phát triển thị trường vốn bền vững, bảo vệ quyền lợi của các cổ đông, đặc biệt là cổ đông nhỏ lẻ. Vì vậy, khi niêm yết, doanh nghiệp bắt buộc phải tuân thủ Luật Chứng khoán.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp không quan tâm đến trách nhiệm của mình đối với cổ đông, thường hoạt động theo mô hình gia đình và không nhận thấy nghĩa vụ phải thực hiện các yêu cầu của doanh nghiệp đại chúng.

Ngoài ra, để tuân thủ về quản trị công ty và công bố thông tin, cần người am hiểu sâu về Luật Chứng khoán. “Các doanh nghiệp nhỏ không đủ chi phí để duy trì đội ngũ chuyên trách như các doanh nghiệp lớn, dẫn đến dễ bị thiếu sót và sai phạm”, ông Minh nói.

Làn sóng IPO sẽ còn sôi động hơn

Trái ngược với xu hướng rời sàn, hoạt động IPO đang sôi động với nhiều thương vụ lớn, điển hình như Vinpearl (HOSE: VPL), Chứng khoán Kỹ Thương (HOSE: TCX), hay Hạ tầng GELEX và Nông nghiệp Hòa Phát (HPA) cũng vừa được UBCKNN cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán lần đầu ra công chúng.

Ông Minh cho rằng thời gian tới thị trường còn đón nhận thêm nhiều thương vụ IPO lớn, trong đó có cả doanh nghiệp Nhà nước. Nhà đầu tư cá nhân vẫn là lực lượng đông đảo nhất, nhưng dòng vốn dẫn dắt sẽ nghiêng về nhà đầu tư tổ chức trong nước, còn khối ngoại tiếp tục đóng vai trò xúc tác.

Về triển vọng ngành nghề, ông đánh giá nhóm tài chính và bất động sản vẫn giữ vị trí quan trọng trong dài hạn nhưng tỷ trọng có thể giảm dần, khi nhóm viễn thông và sản xuất tiêu dùng ngày càng mở rộng.